نخ زیر لثه یک ابزار تخصصی در مطب‌های دندانپزشکی است که معمولاً در حین آماده سازی دندان برای کارگذاری روکش‌های معمولی و نیز انواع بریج‌های دندانی به کار برده می‌شود. با استفاده از نخ زیر لثه، دندانپزشک قادر خواهد بود ایمپرشن ایده‌آلی از دندان به دست آورد. کیفیت درمان‌های ترمیمی مستقیماً تابعی از نحوه قالب گیری بوده و نخ‌های زیر لثه در این زمینه به شما کمک شایانی می‌نمایند.
از همین رو در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی از کاربردهای مهم نخ زیر لثه پرداخته و روش‌های استفاده از این ابزار دندانپزشکی را به شما شرح دهیم.
نخ زیر لثه (Retraction cord) چیست؟
نخ‌های زیر لثه رشته‌های ظریفی از جنس پنبه یا پلی استر بوده که به یکدیگر بافته می‌شوند. این نخ‌ها قطر مشخصی داشته و قطرشان به اندازه‌ای است که به راحتی پیرامون دندان‌ها قرار می‌گیرند. در حقیقت نخ زیر لثه از جهاتی مشابه یک نخ دندان از نوع پیشرفته در نظر گرفته می‌شود.
Retraction cordها با قرار گرفتن در شیارهای لثه (Gingival sulcus) در ساخت یک ایمپرشن ایده‌آل از دندان‌ها و بافت‌های اطراف و لثه‌ها نقش دارند. این شیارها عموماً محل‌هایی هستند که پلاک‌های دندان بیش از همه تمایل به تجمع در آن‌ها را دارند.
لازم به ذکر است که تجمع پلاک در شیارهای لثه موجب بروز مشکلات عدیده دهان و دندان می‌گردد. بنابراین پوشش دادن تمامی این مارژین‌ها توسط ماده ترمیمی اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. شما می‌توانید برای سفارش دادن این ابزارهای کاربردی از معتبرترین برندهای بین‌المللی به فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی دنتیوا مراجعه کنید.
با بهترین محلول تشخیص پوسیدگی دندان در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا آشنا شوید.
کاربرد نخ زیر لثه چیست؟
تا اینجای کار در خصوص نخ زیر لثه و ویژگی‌های آن صحبت کردیم. اکنون به سراغ علل استفاده و کاربردهای این ابزار مهم در دندانپزشکی می‌رویم. قبل از هرچیز باید یک سری مقدمات در خصوص آماده سازی دندان را برایتان شرح دهیم:
آماده سازی دندان برای ترمیم‌های ثابت
دندانپزشکان اغلب در حین آماده‌سازی دندان‌ها برای ترمیم‌های ثابت مانند روکش، بریج و حتی انواع ونیرها، احتیاج به برداشتن قسمتی از بافت دندان طبیعی دارند. عمل تراش دادن دندان زیرین اغلب تا رسیدن به ناحیه سرویکال ادامه می‌یابد. پس از آنکه مقدار مشخصی از دندان به این روش تراش داده شد، فرم جدیدی در آن به وجود می‌آید که قادر به نگهداری (ریتنشن) ماده ترمیمی است.
نکته: به ناحیه حد فاصل ماده ترمیمی و قسمت تراش نخورده دندان، فینیش لاین (Finish line) لثه یا مارژین خاتمه تراش گفته می‌شود. این ناحیه در فرآیند ساخت ترمیم‌ها بسیار حائز اهمیت بوده و محلی است که روکش از آن آغاز می‌گردد.
به همین جهت بایستی خط خاتمه تراش کاملاً با مارژین لثه‌ای انطباق داشته باشد؛ به طوری که هیچگونه مایعی اعم از بزاق در این ناحیه وجود نداشته و علاوه بر آن، ظاهر ترمیم فاقد هرگونه نقص و کم و کاستی به نظر برسد.
ساخت ایمپرشن دندانی با استفاده از نخ زیر لثه
در هنگام ساخت ایمپرشن‌های دندانی توسط دندانپزشک، قابل رؤیت بودن مارژین لثه‌ای بسیار مهم است. در اغلب موارد، این خط در داخل شیار لثه‌ای واقع شده و با قسمتی از بافت لثه پوشانده می‌شود. به همین جهت دندانپزشک بایستی راهی برای عقب زدن بافت لثه بیابد تا به این ترتیب ماده ایمپرشن قابلیت دسترسی به مارژین‌ها را پیدا کند.
با انواع گلاس آینومر در دندانپزشکی در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا آشنا شوید.
چه روش‌های جایگزینی برای نخ زیر لثه وجود دارد؟
روش‌های متعددی برای کنار زدن بافت لثه در حین انجام ترمیم با روکش یا بریج معرفی شده است. از جمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از ترکیبات شیمیایی، الکتروسرجری، لیزر یا مواد هموستات که بافت را بدون وارد کردن تروما به آن از محل مورد نظر خارج می‌کنند اشاره نمود.
نخ ریترکتور (Retractor cord) نیز به عنوان یک روش استاندارد برای ریترکشن لثه به طور فراوان در حرفه دندانپزشکی به کار می‌رود. در حقیقت این نخ‌ها، جزو مؤثرترین و پرکاربردترین ابزارهای مورد استفاده برای این منظور تلقی می‌گردند.
با استفاده از این ابزارها، قسمتی از بافت لثه از مارژین‌های آماده سازی دندان کنار زده شده و به این ترتیب ایمپرشن دقیقی از ساختار دندان به دست می‌آید. انواع تکنیک‌ها و مواد سازنده ایمپرشن‌ها بسیار متنوع بوده؛ با این حال ایجاد یک مارژین قابل رؤیت، اولویت اصلی تمامی آن‌ها به شمار می‌رود.
در حقیقت، هدف اصلی از استفاده از نخ زیر لثه آن است که دندانپزشک پیش از ساخت ایمپرشن دندانی دید مناسبی از فضای لثه و دندان‌ها به دست آورد.
همه چیز درباره خمیر پالیش کامپوزیت را در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا بخوانید.
مزایای نخ زیر لثه چیست؟
همان‌طور که گفتیم نخ‌های زیر لثه یکی از مواد ضروری مطب‌های دندانپزشکی هستند که برای انجام اعمال ترمیمی به آن‌ها نیاز دارید. این نخ‌ها انواع مختلفی دارند و شما به عنوان دندانپزشک می‌توانید با توجه به نوع درمان بیمار خود از هر کدام از آن‌ها کمک بگیرید. استفاده از نخ زیر لثه مزایای زیادی دارد که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها پرداختیم:
- با استفاده از نخ زیر لثه می‌توان از ورود خون به درون قالب هنگام قالب گیری جلوگیری کرد.
- این نخ جذب مواد شیمایی را افزایش می‌دهد.
- از این محصولات می‌توان برای کنارزدن لثه‌ها در هنگام تهیه روکش دندانی و یا پروتز استفاده کرد.
- برخی از این نخ‌ها حاوی مواد همودنت و ضد انعقاد هستند و از خون ریزی لثه در هنگام کار جلوگیری می‌کنند.
- برخی از نخ‌های زیر لثه حاوی مواد همودنت باعث برآمده‌شدن لثه‌ها می‌شوند و به این ترتیب در هنگام قالب گیری زمینه بهتری ایجاد می‌کنند.
- با استفاده از نخ زیر لثه می‌توان کار را با جزئیات بیشتر و دقیق‌تر انجام داد.
مراحل ساخت پروتز دندان به چه صورتی است؟
روش استفاده از نخ زیر لثه چگونه است؟
در این قسمت به طور خلاصه به شرایط و نحوه استفاده از نخ زیر لثه اشاره می‌کنیم:
استفاده از نخ زیر لثه به همراه ماده هموستات
نخ‌های زیر لثه معمولاً به همراه یک مایع مخصوص به کار برده می‌شوند. این مایع هموستات به همراه Retraction cord و در بطری جداگانه به فروش رسیده و استفاده از آن مانع از بروز خونریزی در حین کار می‌گردد.
به این ترتیب فیلد کاری تمیز و قابل رؤیتی برای دندانپزشک فراهم آمده و کار برای وی آسان‌تر می‌گردد. گاهی اوقات نخ‌های زیر لثه از قبل به مایع مخصوص آغشته گردیده و به صورت آماده به بازار عرضه می‌گردند.
استفاده از ترکیبات قابض در همراهی با نخ زیر لثه
از سوی دیگر، مواد قابض (Astringent) در انقباض و ریترکشن بافت نقش داشته و در همراهی با ماده هموستات موجب ایسکمی موقت بافت لثه و انقباض آن می‌گردند. در ترکیب این مواد قابض/هموستات موارد زیر به کار رفته است:
- آلومینیوم پتاسیم سولفات
- آلومینیوم سولفات
- ۲۰-۲۵ درصد آلومینیوم کلراید
- ۲۰ – ۵/۱۵ درصد فریک سولفات
- اپی نفرین راسمیک (۸-۴ درصد)
تحقیقات نشان داده است که نخ‌هایی که توسط ترکیبات شیمیایی فوق آماده‌سازی شده‌اند، موجب باز کردن مؤثرتر شیار دندان می‌گردند.
علت این امر آن است که در این موارد اثر شیمیایی به اثر مکانیکی نخ افزوده می‌شود. استفاده از این ترکیبات به مدت کمتر از ۱۰ دقیقه، کمترین میزان آسیب بافتی را ایجاد می‌کند. این مواد با سطح ماده ایمپرشن و دنتین یا عاج دندان تداخل ایجاد کرده و بنابراین توصیه می‌شود که پاکسازی کامل دنتین پیش از استفاده از سمان باند شده صورت گیرد.
ایرموتور دندانپزشکی چیست را در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا بخوانید.
تکنیک به کارگیری دو نخ به طور همزمان
برخی دندانپزشکان از تکنیکی استفاده می‌کنند که در آن دو نخ زیر لثه به طور همرمان به کار برده می‌شوند. در این حالت با قرار دادن دو نخ در داخل شیار دندان، تسلط دندانپزشک به فیلد کاری افزایش می‌یابد.
به کارگیری متریال لایت بادی و مدیوم بادی
هنگامی که دندانپزشکان می‌خواهند ایمپرشنی برای یک ترمیم ثابت بسازند، احتیاج به دو نوع ماده خواهند داشت. یکی متریال لایت بادی و دیگری مدیوم بادی. در این تکنیک متریال لایت بادی در داخل شیار دندان قرار گرفته و به این ترتیب مارژین را به طور کامل قالب‌گیری می‌کند.
عدم استفاده از دستکش لاتکس در حین کار
در هنگام کار با نخ‌های زیر لثه باید توجه داشته باشید که از دستکش‌های فاقد لاتکس استفاده کنید. چراکه آلودگی نخ با لاتکس ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی مواد ایمپرشن حاوی VPS داشته باشد.
این امر به خصوص هنگامی که ابتدا یک ماده لایت بادی در داخل شیار قرار داده می‌شود بسیار حائز اهمیت است. در صورت عدم کیورینگ کامل، ممکن است ایمپرشن حاصل از دقت کافی برخوردار نبوده و یا دچار گسستگی در ناحیه مارژین لثه گردد.
با انواع اپلیکاتور و میکروبراش دندانپزشکی در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا آشنا شوید.
ابزارهای پک کردن نخ زیر لثه (Packing instruments)
قسمت انتهایی ابزارهای پک کردن نخ زیر لثه بایستی به حدی نازک باشد که بتوان آن را به راحتی و بدون آسیب به بافت یا ایجاد خونریزی در داخل شیار لثه قرار داد. زاویه این ابزارها نیز عامل دیگری است که به قرارگیری صحیح آن‌ها در محل مورد نظر کمک می‌نماید.
بسیاری از دندانپزشکان اعتقاد دارند که کار با ابزارهای فاقد دندانه (nonserrated) نسبت به انواع دندانه‌دار (serrated) آسان‌تر است؛ چراکه با استفاده از این ابزارها، احتمال خارج شدن مجدد نخ از داخل شیار کاهش می‌یابد.
نحوه طراحی این ابزارها منوط به کمپانی سازنده بوده و با این حال، بسیاری از دندانپزشکان بسته به محل دندان از دو نوع مختلف از این ابزارها استفاده می‌کنند.
ابزارهای باریک و صاف برای بافت‌های قدامی (که باریک‌تر و محکم‌تر هستند) ایده‌آل به شمار می‌آیند و انواع دندانه‌دار یا فاقد دندانه نیز بیشتر در دندان‌های خلفی کاربرد دارند.
با بهترین توربین دندانپزشکی در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا آشنا شوید.
انواع نخ‌های زیر لثه کدامند؟
نخ‌های زیر لثه به دو شکل بافته شده یا knitted و Braided تهیه می‌گردند.
نخ‌های Braided
نخ‌های Braided بافتی محکم و منسجم دارند. اکثر دندانپزشکان بر این باورند که کار با این نخ‌های زیر لثه آسان‌تر بوده و راحت‌تر می‌توان آن‌ها را با ابزارهای پکینگ مخصوص مورد استفاده قرار داد.
نخ‌های Knitted
اما از سوی دیگر، نخ‌های Knitted معمولاً در فرم مرطوب و هنگامی که در داخل شیار دندان قرار می‌گیرند، از هم باز شده و اندازه دوبرابر پیدا می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که فضای شیار با این روش کاملاً باز گردد.
نخ‌های زیر لثه چه از نوع Knitted و چه Braided، در انواع سایزها با طول و قطر متفاوت در بازار یافت می‌شوند. حقیقت آن است که هیچ کدام از نخ‌های زیر لثه به انواع دیگر برتری نداشته و چیزی به اسم نخ زیر لثه خوب یا بد وجود ندارد. انتخاب این نخ‌ها عمدتاً تابع میزان دانش و ترجیحات دندانپزشک بوده و هر یک از حرفه مندان این رشته ممکن است با نوع خاصی از این نخ‌ها احساس راحتی بیشتری داشته باشند.
عامل دیگری که در این تصمیم گیری دخیل دانسته می‌شود، استفاده از مایع هموستات همراه این نخ‌هاست. برخی از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند از نخ‌هایی که از قبل با ماده هموستات پوشانده شده‌اند استفاده کنند. این در حالی است که برخی دیگر مایع هموستات را به صورت جداگانه خریداری نموده و در حین کار نخ را به آن آغشته می‌سازند.
با انواع فایل های روتاری دندانپزشکی در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا آشنا شوید.
عوارض نخ‌های زیر لثه
عموماً، استفاده از نخ‌های زیر لثه به عنوان مؤثرترین متد برای حرکت دادن و کنار زدن بافت لثه در ساخت ایمپرشن برای ترمیم‌های دندان در نظر گرفته می‌شود.
این نخ‌ها به دندانپزشک دید کافی مورد نیاز برای کار را اعطا نموده و موجب کاهش احتمال بروز خطا و متعاقباً بهبود نتایج ترمیم می‌گردند. با این حال در مورد این نخ‌ها باید عوارض و آسیب‌های جزئی خصوصاً در بافت لثه را مد نظر قرار داد.
عارضه مهم نخ زیر لثه: التهاب و یا خونریزی بافت لثه
استفاده از نخ‌های زیر لثه ممکن است موجب تورم و التهاب موقت بافت لثه‌ها گردد. با این حال، عوارض درازمدت در خصوص استفاده از این نخ‌ها گزارش نشده است.
علی رغم اقدامات پیشگیرانه گاهی اوقات سایش نخ بر روی لثه به خونریزی بافتی انجامیده که در مواردی ممکن است کنترل آن سخت باشد. به علاوه، در صورت بروز خونریزی، ایمپرشن‌های دندانی عملکرد مناسب خود را نخواهند داشت.
از همین رو، برخی از برندهای نخ‌های زیر لثه این محصولات را به صورت از پیش آماده شده با ترکیبات هموستات عرضه می‌کنند.
برخی از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند که این مرحله از آماده سازی را خودشان در حین کار انجام دهند. برخی دیگر نیز به کلی استفاده از این ترکیبات را در افراد سالم غیرضروری می‌شمارند.
آیا نخ زیر لثه ممکن است ضرری برای لثه داشته باشد؟
طی تحقیقات انجام شده تاکنون استفاده از نخ زیر لثه باعث بروز مشکل برای لثه بیماران نشده است و به این ترتیب می‌توانید با خیال راحت از آن استفاده کنید. استفاده از نخ زیر لثه ممکن است باعث التهاب جزئی لثه‌ها شود که آن هم پس از گذشت مدت کوتاهی التیام می‌یابد و باعث بروز مشکلات جدی و بلندمدت نمی‌شود.
نکات مهم استفاده از نخ های زیر لثه
یکی از چالش‌برانگیزترین جنبه‌های درمان با روکش و بریج دندان، کنار زدن یا ریترکشن بافت لثه از نواحی مارژینال پیش از تهیه ایمپرشن است. نخ‌های زیر لثه برای همین منظور طراحی شده‌اند.
به علاوه افزودن مواد هموستات به این نخ‌ها موجب توقف خونریزی بافتی می‌گردد. فرقی نمی‌کند که از چه تکنیکی برای تهیه ایمپرشن استفاده می‌کنید، در هر صورت برای اینکه تمامی حاشیه‌های دندانی را پوشش داده و به ترمیمی کاملاً فیت دندان دست یابید، احتیاج به ابزارهای کمکی مانند نخ‌های زیر لثه خواهید داشت.
در این مقاله به معرفی کاربردها و روش استفاده از نخ‌های زیر لثه در حرفه دندانپزشکی ترمیمی پرداختیم. شما می‌توانید برای سفارش دادن این ابزارهای کاربردی از معتبرترین برندهای بین‌المللی به بخش فروشگاه وب سایت دنتیوا مراجعه کنید.
