صرف نظر از ابعاد و اندازه مطب دندانپزشکی، اهمیت سیستم‌های مدیریت پسماند خصوصاً پسماند حاصل از اقدامات بالینی بر کسی پوشیده نیست. اهمیت این موضوع را می‌توان هم سنگ با انتخاب برخی از مهم‌ترین تجهیزات پیشرفته درمانی در حرفه بالینی دندانپزشکی دانست.
مدیریت بهینه پسماند از طریق استریلیزاسیون با بخار (قبل و بعد از استفاده از ابزارهای دندانپزشکی) نقشی کلیدی را در افزایش کارایی کادر درمان و همینطور حفظ امنیت دندانپزشک و بیماران ایفا می‌نماید. لازمه این امر استریل بودن محیط کار و ضدعفونی سازی پسماندهای بالینی و لوازم به کار رفته خواهد بود.
خوشبختانه، وسایلی چون اتوکلاو جزو پیشرفته‌ترین تجهیزات حرفه دندانپزشکی به حساب آمده و از کارایی بسیار بالایی در استریلیزاسیون ابزارهای دندانپزشکی برخوردارند. در این مطلب قصد داریم در خصوص انواع اتوکلاو و نحوه کار با این ابزارها به شما اطلاعاتی را ارائه دهیم.
اتوکلاو دندانپزشکی چیست و چه کاربردی دارد؟
در خصوص مدیریت پسماندهای بالینی و انجام پروسیجرهای دندانپزشکی، مهارت بالای دندانپزشک حرف اول را می‌زند. با این حال حتی بهترین دندانپزشکان نیز نمی‌توانند بدون تجهیزات و ابزارهای مناسب، تمامی پتانسیل‌های خود را به ثمر برسانند.
از هر جنبه‌ای که به این موضوع بنگریم، درمی‌یابیم که تکنیک کارآمد در ارائه خدمات دندانپزشکی موجب رضایت متقابل کارکنان و بیماران گردیده و برای دستیابی به این امر احتیاج به ابزارهای مناسب دندانپزشکی خواهد بود.
یکی از این تجهیزات مهم، اتوکلاو است که برای استریلیزاسیون وسایل با استفاده از بخار آب به کار می‌رود.
اما مفهوم استریلیزاسیون چیست و چرا تا به این حد به آن توجه می‌شود؟ اساساً استریلیزاسیون را می‌توان یک متد مؤثر و همه جانبه برای ضدعفونی سازی اقلام کاربردی در مطب دندانپزشکی در نظر آورد. علت این امر آن است که استریلیزاسیون، هرگونه میکروارگانیسم زنده را از بین می‌برد.
درباره انواع قلم کامپوزیت در این مقاله از سایت دنتیوا مطالعه کنید.
فرقی نمی‌کند که چه نوع باکتری یا اسپوری اعم از میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا یا غیربیماری‌زا بر روی سطوح ابزارهایتان وجود داشته باشد: پس از فرآیند استریلیزاسیون با بخار، این ابزارها از هرگونه ارگانیسم زنده‌ای عاری خواهند شد.
در حقیقت سیستم‌ها و تجهیزات استریل کننده دندان بر مبنای این کارکرد مهم تعریف میشوند.
در خصوص نحوه انتخاب ابزار و تکنیک مناسب برای استریلیزاسیون، معمولاً توصیه می‌شود که از متدهای استاندارد و پرکاربرد که موجب گزارش نتایج معتبر و مستند می‌گردند استفاده کنید.
در طی سال‌های متمادی، روش‌های گوناگونی برای استریلیزاسیون معرفی شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به ضدعفونی سازی با حرارت خشک و استریلیزاسیون با بخارهای شیمیایی اشاره کرد.
با این حال هیچ کدام از این روش‌ها به اندازه اتوکلاوهای دندانپزشکی از قابلیت اطمینان برخوردار نبوده و همگی نقایصی ذاتی را در سازوکار عملکرد خود به نمایش می‌گذارند.
راهنمای خرید لایت کیور دندانپزشکی در بهترین نوع و برند را در این مقاله از دنتیوا مطالعه کنید.
اتوکلاوهای به کار رفته در صنعت دندانپزشکی به شکل دورهای یا سیکلی کار میکنند و در این سیکلها، محصول نهایی، ابزارهای استریل شده خواهند بود.
در حقیقت اتوکلاوها را می‌توان نوعی محفظه فشار به حساب آورد که در آن‌ها از بخار با فشار بالا و دمای بیش از ۱۰۰ درجه سانتی گراد برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. در حقیقت، می‌توانید اتوکلاوها را به نوعی فر آشپزی مبتنی بر فشار یا یک ماشین ظرفشویی بسیار قدرتمند تشبیه کنید.
اثربخشی این تجهیزات در خارج از مصارف دندانپزشکی نیز به اثبات رسیده است. برای مثال از اتوکلاوها در دیگر شاخه‌های علوم پزشکی اعم از میکروبیولوژی، ساخت پروتز و حتی برای ضد عفونی کردن تجهیزات تتو و پیرسینگ نیز استفاده می‌شود.
مراحل اصلی فرآیند استریلیزاسیون با بخار کدامند؟
تجهیزات استریل کننده دندانپزشکی یا اتوکلاوهای دندانپزشکی جزئی جدایی ناپذیر از این حرفه محسوب میشوند. در این ابزارها از بخار آب با درجه حرارتی نزدیک به ۲۷۰ درجه فارنهایت یا بیش از ۱۳۰ درجه سلسیوس برای استریل کردن ابزارها و تجهیزات دندانپزشکی استفاده می‌شود.
فرآیند استریلیزاسیون وسایل به کار رفته در جراحی‌های دهان و فک و نیز اقدامات سرپایی دندانپزشکی فرآیندی کاملاً ایمن و کارآمد در نظر گرفته می‌شود. اتوکلاوها به طور اختصاصی برای کنترل عفونت در مطب‌های دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هنگام شروع به کار اتوکلاو، قفل مخصوصی فعال شده و پس از اتمام فرآیند استریلیزاسیون این قفل باز می‌شود. بسته به نوع ابزارهایی که می‌خواهید با اتوکلاو ضدعفونی کنید، چرخه‌های فعالیت این دستگاه چیزی بین ۶ الی ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامند.
اگرچه به کارگیری بخار آب به عنوان یک متد رایج در استریلیزاسیون ابزارهای دندانپزشکی شناخته می‌شود، با این حال برخی از این دستگاه‌ها از حرارت خشک برای ضدعفونی سازی استفاده نموده و به این طریق عنصر رطوبت را از فرآیند استریلیزاسیون حذف می‌نمایند.
چرا باید از سرنگ شست و شوی دندانپزشکی استفاده کنیم را در این مقاله به طور جامع بررسی کرده ایم.
عملکرد اتوکلاوهای دندانپزشکی را می‌توان در چهار گام عمده مورد بررسی قرار داد:
1-در فاز اولیه از استریلیزاسیون با بخار، پمپ اتوکلاو با تخلیه هوای موجود در محفظه استریلیزاسیون موجب ایجاد یک فشار منفی یا وکیوم می‌شود.
این مرحله بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه در غیر این صورت، هوای موجود در داخل محفظه به عنوان یک سد فیزیکی عمل نموده و مانع از آن می‌گردد که بخار به نسبت یکسان به تمامی تجهیزات برسد.
2-پس از آنکه تمامی هوای موجود در محفظه اتوکلاو خارج شد، نوبت به آن می‌رسد که بخار به داخل محفظه جریان پیدا کند.
در این مرحله فشار داخل محفظه بالاتر از فشار اتمسفر بوده و همین امر موجب افزایش نقطه جوش آب می‌گردد. در نتیجه این امر بخار موجود در محفظه می‌تواند به درجه حرارت‌های بالاتر در حد ۱۲۱ تا ۱۳۴ درجه سلسیوس (بسته به نوع و مدل اتوکلاو) دست یابد.
3-هنگامی که درجه حرارت داخل محفظه اتوکلاو به نقطه جوش می‌رسد، تمامی تجهیزات قرار داده شده در داخل آن برای مدت زمان مشخصی که توسط کمپانی سازنده دستگاه استریل تعیین می‌شود، در تماس با این درجه حرارت بالا قرار می‌گیرند.
در این مرحله دستگاه اتوکلاو شروع به از بین بردن میکروب‌ها با کمک بخار آب با فشار بالا و درجه حرارت بیش از ۱۰۰ درجه سلسیوس می‌نماید.
4-پس از از بین رفتن میکروارگانیسم‌ها، بخار از داخل محفظه خارج شده و ابزارهای داخل اتوکلاو توسط وکیوم خشک میشوند.
5-در نهایت، آخرین مرحله در چرخه استریلیزاسیون با بخار، کاهش فشار موجود در محفظه به سطح فشار اتمسفر است.
پس از طی این مراحل، می‌توان ابزارهای داخل اتوکلاو را خارج نمود و مجدداً آن‌ها را برای مصارف بالینی و جراحی مورد استفاده قرار داد.
راهنمای خرید سوند دندانپزشکی را در اینجا به طور مفصل بررسی کرده ایم.
انواع اتوکلاو و خصوصیات هر یک از این ابزارها
اتوکلاوهای دندانپزشکی گزینه‌ای ایده‌آل برای استریلیزاسیون ابزارهای دندانپزشکی به حساب می‌آیند. محبوبیت روزافزون این دستگاه‌ها موجب شده است که اکنون طیف وسیعی از این محصولات در بازار یافت گردد.
شایان ذکر است که نتایج به دست آمده از به کارگیری هر یک از این تجهیزات متفاوت خواهد بود؛ با این حال به طور کلی سه دسته اتوکلاو در فیلد دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌توانید از بین آن‌ها به انتخاب بپردازید. این سه دسته عبارتند از:
- اتوکلاوهای کلاس N (انواع فشرده و کوچک اتوکلاو)
- اتوکلاوهای کلاس B (که به اتوکلاوهای بزرگ کوچک big small یا متوسط معروفند)
- اتوکلاوهای کلاس S (بقیه انواع اتوکلاوها که سیستم‌های استریلیزاسیون بزرگ و صنعتی را نیز شامل میشوند)
راهنمای خرید اسید اچ دندانپزشکی را در اینجا مطالعه کنید.
اتوکلاوهای کلاس N اساساً جزو کوچک‌ترین تجهیزات استریل کننده در حرفه دندانپزشکی به حساب می‌آیند.
بنابراین اگر تنها احتیاج به استریل کردن تعدادی وسیله بخصوص دارید و صرفه جویی در فضای اشغال شده در مطب برایتان اهمیت دارد، این اتوکلاوها گزینه‌ای بسیار عالی برای شما در نظر گرفته میشوند.
حرف N در این اتوکلاوها مخفف وسایل جامد بدون پوشش یا Naked solid products بوده و بنابراین بایستی دقت داشته باشید که این سیستم‌ها برای استریل کردن بافتهای نسجی همچون پارچه کاربردی ندارند. همچنین در شرایط خاص ممکن است مرحله وکیوم ذکر شده در بالا، از مراحل کار این اتوکلاوها حذف گردد.
اتوکلاوهای کلاس S گروه تعریف نشده‌ای از اتوکلاوها را در بر می‌گیرند که در خصوص جزئیات آن‌ها می‌توانید به توضیحات فنی ارائه شده توسط کمپانی سازنده رجوع کنید.
اگر می‌خواهید یکی از بهترین انواع اتوکلاو را برای حرفه دندانپزشکی خود برگزینید، می‌توانید به سراغ اتوکلاوهای کلاس B بروید.
حرف B در اینجا مخفف عبارت «بزرگ کوچک» یا Big small در نظر گرفته می‌شود و به این معناست که این اتوکلاوها علی رغم اندازه کوچکتر خود، از عملکرد فوق العاده ای برخوردارند.
همچنین این اتوکلاوها می‌توانند طیف گسترده‌ای از انواع تجهیزات دندانپزشکی را در خود جای داده و این ابزارها را برای استفاده‌های بعدی استریل نمایند.
راهنمای خرید اتوکلاو دندانپزشکی
در این مقاله در مورد انواع اتوکلاو و نحوه کار با این لوازم تخصصی به منظور استریل کردن ابزارهای دندانپزشکی چندبار مصرف سخن گفتیم.
مدیریت پسماندها و ضدعفونی سازی اقلام دندانپزشکی پس از هر بار استفاده از جمله نکاتی است که در حرفه دندانپزشکی کمتر به آن توجه می‌شود؛ این در حالی است که این حوزه به اندازه دیگر جنبه‌های ارائه خدمات باکیفیت به بیماران حائز اهمیت بوده و نبایستی مورد غفلت قرار گیرد.
اتوکلاوها نه تنها از نظر سایز، بلکه از نظر شیوه عملکرد (همانند تعداد لوازمی که هر دستگاه اتوکلاو می‌تواند در یک نوبت استریل نماید و همچنین مدت زمان مورد نیاز برای فرآیند استریلیزاسیون) نیز با یکدیگر تفاوت دارند.
بنابراین در هنگام انتخاب این تجهیزات ضد عفونی سازی بایستی این مطلب را نیز مد نظر قرار دهید.
به یاد داشته باشید که سیستم‌های استریلیزاسیون با بخار انواع مختلفی داشته و شما می‌توانید بسته به نیاز خود از بین برندهای مطرح موجود در بازار به انتخاب بپردازید.
لازم به ذکر است که فروشگاه وب سایت دنتیوا طیفی از باکیفیت‌ترین محصولات دندانپزشکی را در اختیار حرفه ای های این رشته در سراسر کشور قرار می‌دهد. شما می توانید با مراجعه به بخش فروش مواد دندانپزشکی قیمت محصولات را مشاهده کرده و برای خرید اقدام کنید.
اتوکلاو دندانپزشکی یکی از تجهیزات مهم و کاربردی در زمینه استریلیزاسیون تجهیزات دندانپزشکی است که با بخار آب کار میکند.
اتوکلاوهای به کار رفته در صنعت دندانپزشکی به شکل دورهای یا سیکلی کار میکنند و در این سیکلها، محصول نهایی، ابزارهای استریل شده خواهند بود.
در حال حاضر سه نوع اتوکلاو در حوزه دندانپزشکی استفاده میشوند که عبارتند از:
- اتوکلاوهای کلاس N (انواع فشرده و کوچک اتوکلاو)
- اتوکلاوهای کلاس B (که به اتوکلاوهای بزرگ کوچک big small یا متوسط معروف هستند)
- اتوکلاوهای کلاس S
خیر، اتوکلاور کلاس N برای استریلیزاسیون بافتهای نسجی مثل پارچهها کاربردی ندارد.
