آبچوریشن یکی از مراحل درمان ریشهی دندان است که توسط اندودنتیست برای پر کردن کانال ریشه انجام میشود. موفقیت درمان ریشه، یا به اصطلاح عام عصب کشی، متکی بر درست پر کردن کانالهای ریشهی دندان است. اگر در هنگام آبچوراسیون اشتباهی رخ دهد، ممکن است درمان شکست بخورد؛ پس میتوان گفت آبچوراسیون نیز همانند دیگر درمانهای دندانپزشکی نیازمند دقت، ظرافت و مهارت بالاست. در این مقاله از دنتیوا به بررسی متدهای مختلف آبچوره کردن کانالهای ریشهی دندان پرداخته و مراحل انجام آنها را شرح میدهیم. اگر قصد درمان ریشهی دندانتان را دارید و دوست دارید اطلاعات بیشتری در این باره کسب کنید، این مقاله برای شماست.
فهرست مطالب
Toggleچه زمانی به آبچوریشن نیاز داریم؟
برای پاسخگویی به این سوال بهتر است که اول ساختار کلی دندان را بررسی کنیم. بخشهای مهم ریشه شامل موارد زیر میشوند:
- مینای دندان: مینای دندان تنها قسمتی از دندان است که در دهان قابل مشاهده است. این قسمت بسیار سخت تاج دندان را پوشانده و وظیفهی حفاظت از عاج را برعهده دارد.
- عاج: عاج یا دنتین بافتی بسیار حساس است که کانالهایی بسیار ریز و میکروسکوپی دارد. در هنگام پوسیدگی مینای دندان، ممکن است دنتین توسط عواملی مانند سرما و شیرینی تحریک شود. در این هنگام است که ما احساس درد میکنیم. (مطالعه مقاله روش های درمان پوسیدگی دندان)
- پالپ: پالپ یا مغز دندان بافتی نرم و زنده است که شامل اعصاب و عروق خونی میشود. قسمتی از پالپ زیر تاج دندان و قسمتی از آن درون کانالهای ریشه قرار دارد.
- روت کانال: روت کانال یا کانال ریشه قسمتی توخالی است که پالپ در آن قرار دارد. دندانها ممکن است یک یا چند کانال ریشه داشته باشند.
- سمنتوم: بخشی سخت ( نه به سختی مینا) است که ریشه را به لثه و استخوان فک متصل میکند.
همانطور که دیدید، پالپ یکی از بخشهای مهم دندان را تشکیل میدهد. گاهی ممکن است پالپ دندان در اثر عوامل مختلفی عفونت کند؛ در هنگام عفونت پالپ اندودنتیست دو راه در پیش دارد؛ کشیدن دندان یا آبچوریشن. در دندانپزشکی حفظ کردن دندان طبیعی انسان حائز اهمیت است؛ برای همین دندانپزشکان تمایل دارند که تا حد امکان دندان طبیعی شما را نکشند. به همین دلیل است که از آبچوراسیون به عنوان بهترین روش برای درمان عفونت پالپ یاد میشود.
علائم عفونت پالپ دندان
تشخیص نهایی عفونت پالپ و نیاز به آبچوراسیون بر عهدهی اندودنتیست میباشد؛ با این حال عفونت کردن پالپ عموماً همراه با علائمی میباشد که در صورت مشاهدهی آنها باید سریعاً به دندانپزشکی مراجعه کنید. در ادامه برخی از این علائم را شرح میدهیم.
- تورم لثه در نزدیکی دندان موردنظر
- درد شدید دندان در هنگام جویدن غذا
- تیره شدن دندان
- ورم کردن صورت
- درد دندان هنگام خوردن یا نوشیدن غذای گرم و سرد
- لق شدن دندان
- خروج مایع چرکی از اطراف دندان
توجه داشته باشید که ممکن است پس از مدتی این علائم به دلیل گسترش عفونت و مرگ بافت پالپ کمتر شده یا از بین بروند؛ اما این موضوع هرگز به معنای خوب شدن دندان نیست بلکه گسترش عفونت را نشان میدهد. عفونت پالپ تنها با تخلیهی روت کانال و پاکسازی باکتریها (آبچوره) و یا کشیدن دندان درمان میشود.
اوردنچر دندانپزشکی یکی از روشهای جدیدی است که میتوان با آن جای خالی دندانهای از دست رفته را پر کرد.
زمان مناسب برای انجام آبچوریشن
درمان عفونت پالپ با روش آبچوراسیون تنها پس از تایید نهایی اندودنتیست انجام میشود. اندودنتیست تنها پس از مشاهدهی عکس رادیوگرافی ریشهی دندان میتواند تشخیص قاطع داده و درمان را شروع کند. بهتر است بلافاصله پس از احساس درد یا مشاهدهی علائم عفونت به دندانپزشکی مراجعه کنید؛ چرا که هرچقدر زودتر دندان را آبچوره کنید، احتمال موفقیتآمیز بودن درمان بیشتر شده و عمر دندان ترمیم شده افزایش مییابد.
مواد مهم در آبچوراسیون
آبچوراسیون نیز مانند دیگر درمانهای دندانپزشکی نیازمند تجهیزات خاصیست. کیفیت این مواد بسیار مهم است. مواد و تجهیزات بیکیفیت میتوانند درمان ریشه را با شکست مواجه کرده و آسیبهای جدی به دندان برساند. گوتا پرکا و سیلر دو مادهی ضروری برای پر کردن کانال ریشه محسوب میشوند که در این بخش به معرفی آنها میپردازیم.
گوتا پرکا
گوتا پرکا یکی از موادیست که اندودنتیست از آن برای پر کردن کانال ریشهی دندان استفاده میکند. این مادهی ترموپلاستیک منشا طبیعی دارد و از شیرهی درختانی همچون Palaquim gutta و Dichopsis gutta بدست میآید. این ماده خواصی دارد که باعث میشوند در درمانهای دندانپزشکی، مخصوصاً آبچوریشن، بسیار مفید باشد؛ گوتا پرکا انعطافپذیری و مقاومت بالایی دارد، همچنین این ماده پس از قرارگیری در روت کانال حالت خود را از دست نمیدهد.
گوتا پرکا یک مادهی زیست سازگار است و سیستم ایمنی بدن را تحریک نمیکند. گوتاپرکاها معمولاً در 5 سایز مختلف F1, F2, F3,F4,F5 در بازار عرضه میشوند. بسته به اندازهی کانال، اندودنتیست گوتای مناسب را انتخاب کرده و به هنگام آبچوراسیون درون روت کانال قرار میدهد. ( خرید گوتا پرکا از سایت دنتیوا)
سیلر
سیلرها انواعی از مواد چسبناک هستند که کاربردهای مختلفی در دندانپزشکی دارند. این مواد چسبناک در پر کردن کانال ریشهی دندان با تکنیکهای آبچوریشن استفاده میشوند. سیلرها حاوی زینک اکساید و باریم سولفات بوده و کاملاً با بافت و رنگ دندان قابل تطبیقاند.
در تکنیکهای مختلف آبچوراسیون این مواد با گوتاپرکاها ترکیب شده و کانالهای ریشه را پر میکنند. سالانه انواع مختلفی از سیلرهای آندو تولید و عرضه میشوند. استفاده از سیلرهایی با بیس رزین در میان دندانپزشکان معمولتر است؛ با این حال انواع دیگری از سیلرها نیز در تکنیکهای مختلف دندانپزشکی کاربرد دارند. ( خرید سیلر دندانپزشکی از سایت دنتیوا)
سیلرهای BC
جنس سیلرهای BC یا برسلر انواعی از سیلرهای کاربردی و گرانقیمت هستند که تحت عنوان سیلرهای بیوسرامیک استاندارد طلایی در بازار عرضه میشوند.
سیلر MTA fillapex
این نوع از سیلرها نیز بیس رزینی دارند؛ اما برخلاف انواع دیگر سیلر در آنها از مادهای به نام MTA استفاده میشود. استفاده از این سیلر در تکنیکهای سینگل کن توصیه نمیشود.
سیلر ماروچی
سیلرهای ماروچی یا آندو سیل MTA انواعی از سیلرهای بیوسرامیکی هستند که بیس رزینی ندارند. در ساخت سیلرهای ماروچی از مادهای زیست سازگار به نام پوزولان استفاده میشود. وجود این ماده سرعت ست شدن سیلر ماروچی را بالا میبرد.
درباره بهترین زمان استفاده از ژل بی حسی دندان در این مقاله مطالعه کنید.
نحوه ی انجام آبچوریشن
همانطور که میدانید آبچوریشن یکی از مراحل ترمیم ریشه، و شاید مهمترین مرحلهی آن، محسوب میشود. در مراحل اولیهی عصب کشی، کانال ریشه باید توسط فایلهای دستی و روتاری تخلیه شده و تمامی باکتریها و عفونتهای موجود در آن از بین بروند. هنگامی که روت کانال آمادهی پر شدن باشد، دندانپزشک میتواند بلافاصله آبچوراسیون را آغاز کند؛ اما گاهی به دلایل مختلف تصمیم میگیرد که مرحلهی آبچوره را یک هفته بعد انجام دهد. وی در این صورت کانال را موقتاً با پانسمان، که مادهای خمیری است، پر میکند.
قبل از آغاز آبچوراسیون، اندودنتیست کانال ریشه را از مواد موقت تخلیه میکند. حال با توجه به شکل و اندازهی کانال گوتا پرکایی با سایز موردنظر خود را انتخاب کرده و درون کانال قرار میدهد. در این مرحله باید از کانال عکس گرافی تهیه شود تا پزشک از مناسب بودن سایز گوتا پرکا مطمئن شود.
پس از تهیهی گرافی و اطمینان از درست بودن سایز گوتا پرکای انتخابی، سیلر توسط دستیار دندانپزشک میکس میشود و دندانپزشک کانال را با کن کاغذی به خوبی خشک میکند. در این مرحله از آبچوریشن، دندانپزشک گوتا را به سیلر آغشته کرده و درون کانال قرار میدهد. ممکن است برای پر کردن فضاهای اطراف گوتا پرکای ماک (بزرگترین گوتایی که درون کانال قرار میگیرد) به گوتاهای بیشتری نیاز باشد. در این صورت اندودنتیست گوتا پرکاهایی با سایز کوچکتر را به کمک اسپریدر فشرده کرده و به سیلر آغشته میکند؛ سپس این گوتاهای جانبی را در فضاهای خالی روت کانال قرار میدهد.
هنگامی که فضای داخل کانال ریشه کاملاً توسط گوتا پرکاها و سیلر پر شد، انتهای مخروطی شکل گوتای ماک و گوتاهای جانبی توسط قلم داغ بریده شده و آبچوریشن به پایان میرسد.
کاربرد سندبلاست در دندانپزشکی را اینجا بخوانید و برای خرید سندبلاستر دندانپزشکی اینجا کلیک کنید.
مراقبتهای پس از آبچوراسیون
پس از اتمام عصب کشی دندان شما تا مدتی بی حس است؛ با این حال باید مراقب باشید که غذای داغ و جویدنی نخورید. در طی روزهای پس از عصب کشی ممکن است دندانتان حساس شده و گاه احساس درد کنید؛ در این صورت برای کاهش درد از مسکنهایی که دندانپزشکتان تجویز کرده استفاده نمایید. اگر این درد و حساسیت بعد از چندین روز ادامه داشت و با مصرف داروهای مسکن نیز خوب نشد، باید به دندانپزشک مراجعه نمایید تا در صورت وجود مشکل آن را برطرف نماید.
تا هنگامی که روکش دائمی دندانتان آماده نشده در هنگام جویدن غذا و مسواک زدن مراقب باشید. برای افزایش عمر دندان ترمیم شده حتی پس از آماده شدن روکش دائمی نیز باید چندین نکته را رعایت نمایید؛ روزانه دندانهایتان را در دو نوبت با خمیردندانهای حاوی فلوراید مسواک بزنید. استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید. از مصرف زیاد شیرینیجات صرف نظر کرده و از استعمال دخانیات خودداری کنید.
با انواع نخ بخیه دندانپزشکی در این مقاله آشنا شویئد.
سخن پایانی
همانطور که دیدید آبچوریشن یکی از حساسترین مراحل در ترمیم ریشهی دندان محسوب میشود. این فرایند دقت و مهارت بالایی را میطلبد؛ اما موفقیت آمیز بودن آبچوراسیون تنها به مهارت دندانپزشک معالج شما بستگی ندارد؛ بلکه مواد و تجهیزاتی که در طی درمان مورد استفاده قرار میگیرند نیز بسیار حائز اهمیت هستند. کیفیت پایین مواد و ابزار آبچوره میتواند منجر به شکست درمان ریشهی دندان شود. خوشبختانه دندانپزشکان محترم میتوانند بهترین مواد و تجهیزات روت کانال تراپی تولید شده توسط بهترین برندهای بینالمللی را از فروشگاه تخصصی مواد و لوازم دنتیوا تهیه نمایند. شایان ذکر است که دنتیوا فروشگاهی اینترنتی میباشد که تجهیزات موردنظر شما را به راحتی و در کمترین زمان در اختیارتان قرار میدهد.