اینسترومنت های دندانپزشکی، ابزارآلات ضروری مناسب کار هر دندان‌پزشک است. این تجهیزات تخصصی فوق‌العاده حساس بوده و نیازمند رعایت نکات ایمنی و نگهداری با دقتی فراوان هستند. به همین علت جابه‌جایی، تمیزکاری، بسته‌بندی، پاکسازی و استریل کردن آنان کاملاً تخصصی بوده و به آموزش دقیقی نیازمند است. اگرچه این کار وقت‌گیر و زمان‌بر است، اما در بالا بردن کیفیت کار متخصص دندانپزشکی، افزایش ایمنی کار، بالا بردن بهداشت محیطی و حفظ سلامت بیماران ضروری است. توجه در نگهداری و بالا بردن استانداردهای مراقبتی اینسترومنت ها، به کاهش هزینه‌های تعمیر و صرف مبالغ بالا کمک شایانی می‌کند.
وسایل دندانپزشکی ابزارآلاتی فوق‌العاده حرفه‌ای، ظریف و حساس هستند. چنین ابزاری به لحاظ کیفیت و دقت در ساخت، دارای نرخ‌های فوق‌العاده بالا در تمامی دنیا بوده و اغلب از سوی برترین برندهای دنیا در این حوزه عرضه میشوند. در نتیجه هزینه گمرک و واردات آن نیز بر قیمت اصلی افزوده شده و به‌مراتب خریداری آن از طرف دندان‌پزشکان ایرانی، چند برابر نرخ تمام شده است.
تمامی این نکات حاکی از آن است که حفظ کیفیت و کارایی اینسترومنت های دندانپزشکی برای متخصصان، دستیاران و حتی مراجعه‌کنندگان ضروری است. چگونگی مراقبت از این دستگاه‌ها، توانایی انجام تعمیرات کوچک و استریل کردن آنها پس از هر بار مصرف، به بالا بردن طول عمر و نگهداری از آن کمک بزرگی می‌کند. در این مقاله می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که با چه راه‌حل‌هایی از اینسترومنت های دندانپزشکی تا مدت‌ها مراقبت کنید؟ پس با ما همراه باشید تا نکات مهم این کار را با یکدیگر مرور کنیم.
اینسترومنت های دندانپزشکی
اینسترومنت های دندانپزشکی ابزارآلاتی تخصصی هستند که جهت معاینه، پرکردگی، عصبکشی و کلیه امور مربوط به جراحی دندان، لثه و فک بیمار استفاده میشوند.
این دستگاه‌ها تأثیر به سزایی در بالا بردن کیفیت کار دندان‌پزشک داشته و در حفظ آرامش، ایمنی و سلامتی بیماران نیز مؤثر است. در اینجا با تعدادی از این ابزار آشنا شده و دیدی کلی برای نحوه کاربرد آنها به شما می‌دهد.
این شناخت به کلیه متصدیان مطب‌های دندانپزشکی و دستیاران دندان‌پزشک کمک می‌کند تا علاوه بر مراقبت دقیقتر اینسترومنت ها بتوانند نگاهی دقیقتر برای نظافت، ضدعفونی و نگهداری از آنها داشته باشند. این ابزار شامل Periodontal Probe، آنگل و توربین، ایرموتور، Sickle Probe، Briault Probe، سرنگ دندان، Curettes، آینه دهان، موچین، Scaler، فرز، Burnisher و Osteotomes.
انواع اینسرومنت دندانپزشکی از نظر قدرت
شما در مطب دندانپزشکی برای انجام اعمال مختلف و همچنین معاینه دندان بیماران خود به ابزار و اینسرومنت‌های مخلتفی نیاز دارید. اینسرومنت‌ها در دندانپزشکی انواع مختلفی دارند و در حوزه معاینه تا درمان و ترمیم دندان‌ها از آنها استفاده می‌شود.
این ابزارها را در دندانپزشکی از نظر قدرت به دو دسته قدرت بالا یا high speed و قدرت پایین یا low speed تقسیم میشوند. نکته مهمی که در رابطه با اینسرومنت‌های دندانپزشکی باید بدانید این است که به طور کلی در این ابزارها عامل قدرت و سرعت با هم رابطه عکس دارند، یعنی ابزارهای قدرت بالا دارای سرعت بسیار پایینی هستند.
انواع اینسرومنت‌های دندانپزشکی
انواع اینسرومنت‌های دندانپزشکی عبارتند از:
- توربین دندانپزشکی
توربین یکی از مهم‌ترین انواع اینسرومنت دندانپزشکی بوده که دارای یک مته کوچک ولی پرسرعت است. شما برای از بین بردن نواحی پوسیده دندان‌ها و همچنین شکل‌دهی به آنها قبل از گذاشتن تاج به این ابزار نیاز دارید.
همچنین از توربین دندانپزشکی برای تمیزکردن، پاکسازی و شکل‌دهی به کانال ریشه دندان و یا برداشتن تاج‌های قدیمی و موقتی استفاده می‌شود. توربین‌های دندانپزشکی انواع مختلفی دارند و میتوان آنها را به دو گروه بلبرینگی و ایربرینگی تقسیم کرد.
- آنگل دندانپزشکی
آنگل‌ها یکی دیگر از اینسرومنت‌های دندانپزشکی از نوع قدرت بالا و سرعت پایین هستند که به روی ایرموتور نصب می‌گردند.
این ابزار دارای یک موتور هستند که ممکن است با هوا یا برق کار کند. اگر موتور آنگل با فشار هوا کار کند به آن ایرموتور و اگر با برق کار کند به آن میکروموتور گفته می‌شود. این ابزار دارای یک کارتریج مخصوص به خود در قسمت سرشان هستند که بسیار حساس است.
همچنین درون بدنه آنگل یک سری شفت و دنده وجود دارد. آنگل‌ها را میتوان از نظر سیستم آب به دو گروه آب از خارج و آب از داخل تقسیم کرد که مدل‌های آب از داخل کیفیت و کارآیی بهتری دارند.
- ایرموتور
ابزاری مثل توربین و آنگل برای چرخاندن مته خود باید به ایرموتور متصل شوند که یکی دیگر از مهم‌ترین انواع اینسرومنت‌های دندانپزشکی است.
ایرموتور در دسته اینسرومنت‌های سرعت پایین قرار دارد که با کمک فشار هوا به حرکت در می‌آید. ایرموتورها در انواع 2 سوارخه، 3 سوراخه و یا 4 سوراخه تولید و به بازار عرضه میشوند. مهم‌ترین تفاوت ایرموتور با ابزارهای سرعت بالا این است که توانایی بیشتری در کنترل فشار هوا دارند.
- آینه دهان
آینه دندانپزشکی یکی دیگر از اینسرومنت‌های دندانپزشکی است که یک دسته فلزی دارد و یک ابزار ضروری برای هر دندان‌پزشک به شمار می‌رود.
با آینه دندانپزشکی میتوان هم مناطق و محل‌هایی از دهان بیمار که دیدن آنها با چشم سخت است به راحتی دید و پوسیدگی و دیگر مشکلات دندان‌ها را تشخیص داد. علاوه بر این آینه دندانپزشکی برای حرکت دادن زبان و یا فشردن به داخل گونه به دندان‌پزشک کمک می‌کند.
سر آینه دندانپزشکی معمولا گرد بوده و در سایزهای مختلفی وجود دارد که معمول‌ترین سایز آن 18 و 20 میلی‌متری است.
- پروب داس (Sickle Probe)
شاید پروب داس را بتوان در گروه مخوف‌ترین و ترسناک‌ترین اینسرومنت‌های دندانپزشکی قرار داد، زیرا یک پروب با سر تیز بوده که داس دندان شناخته می‌شود.
این ابزار دارای یک دسته بلند بوده که در انتهای آن یک قلاب تیز وجود دارد از جمله مهم‌ترین کاربردهای این ابزار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنجش و ارزیابی دندان‌ها از نظر وجود حفره
- تشخیص بیماری‌های پریودنتال
- تراشیدن تارتار و پلاک‌های دندانی
البته امروز دیگر استفاده از پروب داس برای تشخیص پوسیدگی در محل حفره‌های دندانی توصیه نمی‌شود.
- اسکیلر (Scaler)
اسکیلر برای جرم‌گیری دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که از نظر کاربرد و سیستم کارکرد به 4 نوع تقسیم می‌شود:
- مینی پیزون
- پیزون مستر
- ایرفلو
- کویترون
- سرنگ دندان (Syringe)
سرنگ دندان یکی دیگر از انواع اینسرومنت‌های دندانپزشکی است که از آن برای تزریق ماده بی‌حس کننده یا منجمدکننده به لثه در حین جراحی‌ها و اعمالی که درد زیادی در بیمار ایجاد می‌کنند استفاده می‌شود.
سرنگ دندان در مقایسه با سرنگ‌های معمولی طول بیشتری دارد تا دسترسی دندان‌پزشک به نقطه مدنظر برای تزریق ماده بی‌حس کننده راحت‌تر باشد.
- پروب پریودنتال (Periodontal Probe)
پروب‌های پریودنتال نوعی از پروب‌های دندانپزشکی هستند که انتهای بلند و نازکی دارند. مهم‌ترین کاربرد این ابزار اندازه‌گیری عمق بافت اطراف دندان برای ارزیابی سلامت پریودنتیم است.
معمولا پروب‌های پریودنتال در سر خود دارای علائم و نشانه‌هایی هستند که به دندان‌پزشک در خوانش دقیقتر کمک می‌کنند.
- پروب بریول (Briault Probe)
پروب بریول بسیار شبیه به پروب پریودنتال است با این تفاوت که انتهای آن نوک تیز است. مهم‌ترین کاربرد این پروب‌ها تشخیص پوسیدگی در سطح مزیال و دیستال بین دندان‌ها است.
علاوه بر این از پروب بریول میتوان برای تشخیص مکان‌های پنهان تجمع تارتار در پریودنتال استفاده کرد.
- گودکننده (Excavator)
گودکننده‌ها دارای دو سر بوده و دندان‌پزشک از آنها برای حذف عاج پوسیده دندان استفاده می‌کند. با توجه به حفره مورد نیاز میتوان از گودکننده با سایز و شکل‌های مختلف استفاده کرد.
- کیورت (Curettes)
کیورت‌ها یکی از ابزارهای دستی کوچکی هستند که در جراحی‌های دندانپزشکی به کار برده میشوند. کیورت‌ها در ابعاد و شکل‌های مختلفی وجود دارند و نوک آنها همیشه به شکل نیم‌دایره است.
شکل نیم‌دایره نوک کیورت باعث کاهش آسیب به لثه در هنگام پاکسازی دندان می‌شود. مهم‌ترین کاربرد این ابزار حذف calculus لثه‌ها است.
- برنیشر (Burnisher)
برنیشر از دیگر اینسرومنت‌های دندانپزشکی بوده که دارای یک و یا دو سر با ابعاد مختلف است. از کاربردهای برنیشر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صاف‌کردن در زمان پرکردن با آمالگام و یا کامپوزیت
- پاکسازی شیارهای سطح دندان از مواد اضافی
- استئوتوم (Osteotomes)
استئوتوم یکی از مهم‌ترین ابزارهای دندانپزشکی است که برای فشرده‌کردن، برش و یا تغییر شکل استخوان‌ها به کار گرفته می‌شود.
عموما از این ابزار در حین جراحی‌های دندانپزشکی به منظور باز و یا گشادکردن محل قرارگیری ایمپلنت دندانی استفاده می‌شود.
- موچین (Tweezers)
از موچین در دندانپزشکی برای گذاشتن و برداشتن وسایلی مانند تکه پنبه و یا گاز در دهان استفاده می‌شود.
از کاربردهای مهم گیتس و پیزو دندانپزشکی در درمان عصبکشی دندان است.
قوانین استاندارد کار با اینسترومنت های دندانپزشکی
به هنگام خرید و جهت کاهش خطرات کار با ابزار دندانپزشکی و حفظ کیفیت بهینه این تجهیزات می بایست فوق‌العاده هوشیارانه عمل کرد. در واقع لازم است به تاریخ تولید، برند تولیدکننده، قدمت کاری و تجربی کارخانه تولیدی و حتی جنس قطعات دقت کافی شود تا از بالا بودن عمر ماندگاری آنها اطمینان حاصل شود.
افزون بر آن، طبق استاندارد تعریف شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، لازم است تمامی تجهیزات تولیدی دارای نشان استاندارد CE باشند.
این قانون در اواخر دهه 90 میلادی پایه‌گذاری شده و از ایمنی ابزارآلات و کیفیت دستگاه‌های تولیدشده برای امور دندانپزشکی حمایت می‌کند. کلیه کارخانه‌ها و تولیدکننده‌های این ابزار، موظف به رعایت نکات آورده شده در این سلسله قوانین استاندارد هشتند.
آنان تنها در صورتی می‌توانند محصولات خود را به فروش برسانند که موفق به گرفتن تائیدیه CE شوند. هر وسیله، دستگاه و ابزاری که دارای علامت CE باشد، طبق استانداردهای بالای بهداشتی و ایمنی تولید شده و میتوان از کیفیت و کارکرد بهینه آن مطمئن بود.
با بهترین مواد ضدعفونی کننده کانال دندان در این مقاله از فروشگاه دنتیوا آشنا شوید.
نگهداری از اینسترومنت ها
ازآنجایی که اینسترومنت ها و تجهیزات دندانپزشکی، ابزاری حساس و ظریف هستند، لازم است جهت استفاده و سپس نگهداری از آنها طبق بروشورها و دستورالعمل‌های برند تولید کنندة آن عمل کرد.
حفظ کیفیت و افزایش طول عمر این وسایل در گرو نگهداری درست، پاکسازی و ضدعفونی دقیق آنها است. درصورتیکه خریدار طبق اطلاعات و نکات ارسالی کارخانه تولیدی عمل نکرده و به ابزار آسیبی برساند، این عمل مشمول افزایش هزینه، عدم گارانتی و بالأخص بالا رفتن ریسک استفاده از آنها می‌شود.
فضای پاکسازی و استریل در محیط‌های دندانپزشکی
پیش از انجام هر کاری لازم است در مطب، درمانگاه و کلینیک‌های تخصصی دندانپزشکی، یک قسمت به‌عنوان مرکز ضدعفونی ابزارآلات تخصصی دندانپزشکی در نظر گرفته شود. وجود چنین فضایی به‌منظور پاکسازی، کنترل ایمنی و افزایش کارایی تجهیزات مورد استفاده ضروری است.
این مرکز دارای بخش‌هایی من‌جمله بسته‌بندی، تمیزکاری، استریلیزاسیون کلیه ابزارآلات ریز و درشت، قسمتی به‌منظور ذخیره وسایل و ابزار آلوده شده و در نهایت فضایی جهت نگهداری وسایل تمیز و آماده به کار است.
تقسیم‌بندی تجهیزات در هر مرحله به‌خصوص در حین تمیزکاری، آلودگی‌های محیطی، باکتریایی و ویروسی را کاهش داده و موجب افزایش ایمنی فضا و ابزارآلات پس از هر بار استفاده می‌شود. جداسازی وسایل و دستگاه‌ها آلوده از استریل شده، به کمک لیبل های تشخیصی، تأثیر مهمی در مرتب‌سازی آنها داشته و در صورت نبود فضای کافی کمک‌کننده است.
گوتا پرکا چیست و چه کاربردی دارد؟ را در این مقاله از سایت دنتیوا مطالعه کنید.
داشتن تجهیزات حفاظتی یا PPE به هنگام تمیزکاری
طبق دستورالعمل‌های بهداشتی، لازم است برای تمیز کردن اینسترومنت های دندانپزشکی از ماسک، روپوش، دستکش، عینک و شیلد استفاده کرد. این کار در کلیه مراحل پاکسازی و ضدعفونی به کاربر کمک می‌کند تا در صورت مواجه با آلودگی‌های بالای باکتریایی و میکروبی بر حذر باشد.
حفظ امنیت دندان‌پزشکان و دستیاران آنان در محیط‌های کاری، به لحاظ تعداد مراجعه‌کنندگان، امری خطیر و موردتوجه است. با رعایت نکات اولیه بهداشتی پیرامون اینسترومنتهای دندانپزشکی، میتوان از آلودگی های تجهیزات فوق و انتشار عفونت‌های بزرگ و کوچک جلوگیری کرده و در حفظ امنیت و پاکیزگی محیط کاری کوشید.
افزون بر آن نگهداری از تجهیزات به واسطه افزایش درجه پاکیزگی و استریل کردن آنها، مانع از انتقال بیماری‌ها، عفونت‌ها و باکتری‌های مضر دهان و دندانی از بیماری به بیمار دیگر می‌شود.
جهت ضدعفونی کردن اینسترومنتهای تیز و بران، بهره‌گیری از دستکش‌های ضخیم توصیه شده است تا احتمال آسیب و انتقال آلودگی به پوست دست و انگشتان به حداقل برسد. جابه‌جایی تجهیزات می‌بایست در نهایت دقت انجام شده و به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از افتادن و شکستگی این ابزارآلات و اجزای آن، مطالعات و آموزشهای لازم صورت گیرد.
راهکارهای خلاصی از شکستن فایل روتاری را در این مقاله بخوانید.
تمیزکاری اینسترومنت ها
جهت تمیزکاری و پاکسازی تجهیزات دندانپزشکی، طی 5 مرحله عملیات تخصصی واجب است. این مراحل می‌بایست طبق دستورالعمل‌های مدون و از پیش تعیین شده‌ای که مورد تائید مجامع بهداشت جهانی هستند، عمل کرد.
این مرحله‌ها عبارت‌اند از جابه‌جایی، پاکسازی، روغن‌کاری، بسته‌بندی و استریلیزاسیون. در این بخش به‌تفصیل هر قسمت را شرح داده و توضیحات مربوط به آنها را بررسی می‌کنیم.
جابجایی اینسترومنت های دندانپزشکی
پس از اتمام کار بیمار، لازم است کلیه ابزارآلات و تجهیزات تخصصی مورد استفاده، از فضای اتاق کار پزشک خارج شده و در نوبت تمیزکاری قرار بگیرد. این کار به جهت افزایش ایمنی ایمونولوژیستی و کارایی اینسترومنت‌ها در استفاده‌های بعدی است.
به همین جهت کلیه وسایل در ظروف مخصوصی قرار می‌گیرند تا بدون انتشار آلودگی به بخش پاکسازی منتقل گردند. این ظروف نگهداری ضد نشتی، کاملاً پلمپ شده بوده و با آیکن خطر زیستی مشخص میشوند. در طول انتقال اینسترومنتهای تخصصی دندانپزشکی، رعایت کلیه نکات ایمنی نگهداری برای دندان‌پزشک و دستیاران او واجب و ضروری است.
تمیزکاری اینسترومنت ها
تمیزکاری تجهیزات نیازمند دقتی فوق‌العاده بالا است. رعایت نکات تخصصی در این پروسه و برای هر ابزار می‌بایست با نهایت توجه انجام شده و تضمینی بر حفظ کیفیت و بهداشت آنان باشد. به‌عنوان مثال کلیه اتصالات وسایل دندانپزشکی باید با الکل و پنبه‌های الکی ضدعفونی شوند؛ زیرا که به‌کارگیری محلول‌های استریل سرد، به تجهیزات آسیب وارد کرده و از طول عمر وسایل می‌کاهد.
یک نمونه از مراقبت‌های ضروری پیرامون تجهیزات دندانپزشکی، می توان به تمیزکاری هندپیس‌ها اشاره کرد. این وسیله بسیار کاربردی از آن جمله تجهیزاتی است که نیازمند رسیدگی فوق‌العاده برای افزایش کارگرد روزمره است. با حفظ پاکیزگی این وسیله، انتقال بیماری به پزشک و بیمار کاهش یافته و سیر نزولی انتشار میکروب‌ها کمک می‌کند.
تمیزکاری باعث عدم انتقال باکتری به داخل اینسترومنت های دندانپزشکی شده و لازم است حداقل دفعات انجام آن در طول روز رعایت شود.
از طرفی شستشو و پاکسازی با آب تمیز نیز هیچ‌گونه نتیجه مخربی برای دستگاه‌ها ندارد. مثلاً لازم است جهت جداسازی شلنگ پوار آب و هوا کلیه تجهیزات جانبی آن را ابتدا تمیز کرده و سپس دستگاه اصلی را جابه‌جا کرد. یا پیش از استریل کردن تجهیزات، از برس و آب گرم برای پاکسازی آنها بهره برد.
اینسترومنت ها نیازی به غوطه‌وری در مواد ضدعفونی‌کننده شیمیایی ندارند. این کار باعث کاهش عمر مفید آنها می‌شود. جهت تمیزکاری با استریل کننده‌های سرد، تنها کافی است با پنبه آغشته عمل کرده و موجب زنگ‌زدگی و خوردگی فلزات این ابزار نشد.
جهت جداسازی تجهیزات از یکدیگر نیاز به دقتی مضاعف است. برای نمونه توربین از هندپیس جدا نشده و نباید از پایه اصلی خارج شود حتی به هنگام تمیزکاری! یا استریل کردن کلیه فیبرهای نوری با استفاده از پدهای الکلی ایزوپروپیل و دستمال‌های فوق نرم کافی است.
درباره انواع مواد قالب گیری دندان را در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا مطالعه کنید.
روغن‌کاری اینسترومنت ها
روغن‌کاری تجهیزات دندانپزشکی در افزایش طول عمر این محصولات بسیار مؤثر است. از طرفی جلوی خشکی اتصالات و زنگ‌زدگی آنها را گرفته و در حین کار دندان‌پزشک را دچار مشکل نمی‌کند.
برای این کار لازم است از محلول‌ها و اسپری‌های روغنی فوق‌العاده با کیفیت استفاده کرد؛ همچنین جهت قرارگیری محلول روغنی برای اسپری به نقطه مورد نظر مهم بوده و باید در حد فاصل مناسبی انجام شود. برای گرفتن نتیجه مورد نظر، بهتر آن است این روند به‌صورت مقطعی انجام شود. روغن‌کاری اینسترومنتهای دندانپزشکی با اندکی مکث و در فاصله‌های کوتاه و تکرار مرحله‌ای انجام می‌شود.
مزیت بزرگ این اسپری‌ها، تمیزکنندگی و روان کنندگی هم‌زمان آنها است. به‌طوری که دارای فرمولاسیونی منحصربه‌فردی بوده و به پاکسازی تجهیزات نیز کمک می‌کنند.
با وجود این اگر ناگهانی، یکسره و بدون رعایت فاصله انجام گیرد باعث خرابی دستگاه شده و روی اتصالات حالتی برفکی می‌شود. پس از خروج روغن سیاه موجود بر روی اتصالات، می‌بایست روغن‌کاری تا اتمام کار و زدودگی کامل ادامه پیدا کند. روغن‌کاری بسیار از ابزارآلات تخصصی دندانپزشکی مانند ایرموتور و هندپیس باید دو طرفه بوده و از جایگاه‌های تعیین‌شده انجام شود.
بسته‌بندی اینسترومنت ها
روش‌های استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی و اینسترومنت‌ها متفاوت است. با وجود این مهم‌تر از انواع روش¬های استریل، حفظ و نگهداری ابزارآلات در شرایط وکیوم شده و مناسب استفاده برای بیمار بعدی، حیاتی است.
بر کسی پوشیده نیست که وسیله استریل شده بدون بسته‌بندی مناسب، کیفیت پاکسازی قابل قبولی نداشته و از لحاظ بهداشتی قابل تائید نیست. این ابزار بدون بسته‌بندی مناسب، پس از هر بار استفاده و قرارگیری در معرض هوای محیط، مجدد آلوده شده و نمی تواند برای بیمار بعدی ایمن باشد.
آنچه دستیاران دندانپزشکی را موظف به رعایت قانون بسته‌بندی اینسترومنتهای دندانپزشکی می‌کند، حفظ کیفیت تمیزکاری تا قبل از استفاده مجدد از این وسایل است. برای افزایش کیفیت کار و مراقبت از ابزارآلات فوق، میتوان از اتیکت‌های مخصوصی بهره برد که تاریخ و مواد استریل مورد استفاده بر روی آن درج شده باشد.
بدین ترتیب هر زمان دندان‌پزشک یا سایر همکاران او اقدام به کار با این تجهیزات کردند، می‌توانند از دانسته‌های بر روی لیبل، پی به مدت زمان و مواد مصرفی برده و با خیالی آسوده از ابزار تخصصی دندانپزشکی بهره ببرند.
استریل کردن اینسترومنت های دندانپزشکی
آخرین مرحله از این پروسه، استریل کردن ابزارآلات است. این عملیات با دستگاه استریلیزاتور انجام شده و موجب از بین رفتن هرگونه میکروب، باکتری بیماری‌زا و هر نوع آلودگی موجود بر روی وسایل می‌شود.
این کار باید طبق پروتکل‌های مناسبی انجام شود. به‌طوری که حتی نوع چینش و قرارگیری اینسترومنت های در جایگاه استریل مهم است.
دقت در این امر علتی مشخص دارد؛ رسیدن مواد ضدعفونی کافی به کلیه قسمت‌های ابزار مربوطه. هر روش ضدعفونی دارای میزان فشار مشخص، دمای معین، مواد مخصوص به خود و زمان انجام کار استانداردی است. به همین جهت دستگاه‌های استریلیزاتور را باید با دقتی فوق‌العاده به کار برده و از چگونگی استفاده از آنها اطلاعات کافی داشت.
تفاوت بین دستکش های وینیل لاتکس و نیتریل را در این مقاله از فروشگاه مواد دندانپزشکی دنتیوا بخوانید.
روش‌های استریلیزاسیون
مرحله ضدعفونی دستگاه‌ها و تجهیزات دندانپزشکی، قسمتی بسیار مهم در مراقبت از اینسترومنتهای دندانپزشکی است.
این کار می‌بایست با مهارتی بالا انجام شده و نیازمند آموزشهای کافی است. روش‌های استریلیزاسیون اینسترومنت‌ها، سه نوع دارد. بخار شیمیایی اشباع شده یا همان اتوکلاو بخاری، بخارهای شیمیایی اشباع نشده و گرمای خشک. اتوکلاو از بخار اشباع نشده و تحت فشار برای استریل کردن بهره می‌برد؛درحالی‌که بخار شیمیایی اشباع نشده از موادی همچون الکل و فرمالئید برای تولید بخار استفاده می‌کند. همچنین گرمای خشک به سبب دمای فوق بالای تولیدی، به ضدعفونی ابزار می‌پردازد.
با کاربردهای آرسی پرپ دندانپزشکی در این مقاله از سایت دنتیوا آشنا شوید.
چه عواملی موجب کاهش طول عمر اینسترومنت های دندانپزشکی می‌شود؟
برخی شرایط موجب کاهش طول عمر تجهیزات دندانپزشکی میشوند. در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم. با علم بر این موضوع میتوان از به‌کارگیری و وقوع این عوامل جلوگیری کرده و مراقبت بیشتری از ابزارآلات تخصصی کرد.
- این وسایل نباید در مقابل فشار هوای نامناسب قرار گیرد.
- برای ضدعفونی به‌صورت اتوکلاو، نیاز به پوشش خارجی بر روی ابزار است.
- هرگونه ضربه، غوطه‌وری در مواد استریل کننده و شیمیایی، عدم روغن‌کاری به‌موقع و فشار بیش‌ازاندازه به دستگاه‌ها از عمر مفید آنان می‌کاهد.
- در نهایت نباید از وسیله‌ای که دچار زنگ‌زدگی، فرسودگی و کهنگی شده استفاده نمود، زیرا موجب خرابی بیشتر و بروز خطرات جبران‌ناپذیر در حین کار می‌شود.
دستگاه‌ها و تجهیزات دندانپزشکی، ابزاری ضروری و گران‌قیمت هستند. جهت نگهداری و استفاده بهینه از آنها لازم است مراقبت‌های ویژه‌ای صورت گیرد.
این کار موجب افزایش کارایی و بهره‌گیری بهتر از آنها می‌شود. دندان‌پزشکان و دستیاران آنها، موظف به رعایت کلیه استانداردهای تمیزکاری و استریلیزه در حیطه کاری خود بوده و لازم است از ایمنی تجهیزات اطمینان کافی داشته باشند.
درصورتیکه مطالعه این مقاله برای شما مفید بود، با سلسله مقالات دندانپزشکی ما در آینده نیز همراه باشید تا از دنیای پزشکی دهان و دندان، بیشتر با یکدیگر صحبت کنیم.
اینسترومنتهای دندانپزشکی ابزارآلاتی تخصصی هستند که جهت معاینه، پرکردگی، عصبکشی و کلیه امور مربوط به جراحی دندان، لثه و فک بیمار استفاده میشوند.
این ابزارها از نظر قدرت به دو دسته قدرت بالا یا high speed و قدرت پایین یا low speed تقسیم میشوند. به طور کلی در این ابزارها عامل قدرت و سرعت با هم رابطه عکس دارند، یعنی ابزارهای قدرت بالا دارای سرعت بسیار پایینی هستند.
توربین، آنگل، ایرموتور، پروب پریودنتال، پروب بریول و برنیشر از پرکاربردترین اینسترومنتهای دندانپزشکی هستند.
نگهداری درست، پاکسازی و ضدعفونی دقیق اینسترومنتهای دندانپزشکی باعث حفظ کیفیت و همچنین افزایش طول عمر این ابزارها میگردد.
بخار شیمیایی اشباع شده یا همان اتوکلاو بخاری، بخارهای شیمیایی اشباع نشده و گرمای خشک.
