نحوه کار دندانپزشک با انواع مواد قالب گیری دندان

1. ترکیبات پلاستر

پلاستر یک ماده قالب‌گیری موکوالاستیک ایده‌آل برای ساخت ایمپرشن به حساب می‌آید. با این حال به دنبال روی کار آمدن سیلیکون‌های لایت بادی و آلژینات با ویسکوزیته پایین، مصرف این ماده در حرفه دندانپزشکی رو به کاهش گذاشته است.

کاربرد بالینی این ترکیبات در ساخت ایمپرشن‌های موکوالاستیک برای ریج‌های فلبی (Flabby ridges) مطرح است. پلاسترها ستینگ تایمی معادل ۲ الی ۳ دقیقه داشته و با برخورداری از خاصیت هیدروفیلی، جزئیات را به خوبی بازسازی نموده و به علاوه از ثبات ابعادی بالایی نیز برخوردارند.

از جمله معایب پلاستر می‌توان به شکنندگی بالای آن و عدم بازگشت پذیری به دنبال دفورمیتی یا تغییر شکل اشاره کرد. همچنین وجود بزاق در فیلد کاری ممکن است در ایمپرشن‌های صورت گرفته با استفاده از پلاستر تداخل ایجاد نموده و موجب عدم بازسازی دقیق جزئیات دندان گردد.

۲. ایمپرشن کامپاند

دو نوع مختلف از ترکیبات ایمپرشن کامپاند در فیلد دندانپزشکی یافت می‌شود. یکی ایمپرشن‌های سبز یا گرین استیک است که برای قالب‌ گیری نواحی حاشیه‌ای استفاده گردیده و دیگری ایمپرشن قرمز که برای دندان‌های مصنوعی یا دنچرهای کامل به کار می‌رود.

برای استفاده از کامپاند در ساخت ایمپرشن بایستی ابتدا این ماده تحت حرارت قرار گرفته و نرم گردد.

کاربرد کامپاند در ساخت ایمپرشن‌های اولیه برای ست کامل دندان مصنوعی و قالب‌گیری نواحی حاشیه‌ای و اکستنشن تری‌ها مطرح است. ستینگ تایم این ماده قالب گیری بسته به درجه حرارت آب تعیین می‌گردد. به این ترتیب که استفاده از آب خنک‌تر ورکینگ تایم این ماده را کاهش خواهد داد. 

برخی از مزایای ایمپرشن کامپاند عبارت است از:

• امکان حرارت دهی مجدد و تغییر شکل و اصلاح ایمپرشن
• دارای خاصیت موکوکامپرسیو
• مناسب برای ایمپرشن‌های کامل بدون ریج‌های فلبی

معایب این ماده ایمپرشن نیز به شرح زیر است:

• خاصیت موکوکامپرسیو این محصولات موجب می‌گردد که استفاده از آن‌ها در ریج‌های فلبی ممنوع گردد.
• این مواد بسیار سخت بوده و بنابراین بایستی از آندرکات‌های عمیق در استفاده از آن‌ها خودداری کرد.
• ثبات ابعادی پایین
• بازسازی ضعیف جزئیات سطحی

۳. زینک اکساید اوژنول

این مواد قالب گیری از یک خمیر پایه یا بیس (متشکل از زینک اکساید، روغن‌های خنثی و رزین) و خمیر کاتالیست (حاوی اوژنول، ماده accelator و فیلر) تشکیل می‌گردند.

برای ساخت ایمپرشن‌های ثانویه برای دنچرهای کامل استفاده از ترکیب زینک اکساید اوژنول پیشنهاد می‌شود. ستینگ تایم این ماده در حد ۴ تا ۵ دقیقه بوده که این ستینگ تایم کوتاه را نیز می‌توان از طریق افزایش درجه حرارت یا بالا بردن رطوبت فیلد کار کاهش داد.

مزایای زینک اکساید به عنوان یک ماده قالب گیری شامل موارد زیر می‌گردد:

• برخورداری از خاصیت موکواستاتیک
• قابلیت بازسازی تمامی جزئیات سطح
• برخورداری از ثبات ابعادی فوق‌العاده

علی رغم مزایای فوق، ترکیب زینک اکساید اوژنول نقاط ضعفی نیز دارد که عبارتند از:

• متغیر بودن ستینگ تایم
• سختی بالا؛ بنابراین آندرکات‌های عمیق ممکن است موجب اعوجاج، جدا شدن یا شکستن ایمپرشن نهایی گردند.
• حساسیت به اوژنول نیز در برخی از افراد گزارش شده است.