مواد پرکننده دندانپزشکی عمدتاً در درمان پوسیدگی‌های دندان و جلوگیری از پیشرفت تخریب بافت دندان به کار برده می‌شوند. طیف محصولاتی که برای این منظور در اختیار دندانپزشک و بیماران قرار گرفته است بسیار گسترده بوده و دندانپزشکان می‌توانند بسته به شرایط بالینی مراجعین خود اقدام به انتخاب بهترین ماده پرکننده از بین گزینه‌های موجود نمایند.
در این مقاله قصد داریم انواع مختلف متریال پر کردن دندان را برشمرده و بهترین و پرفروش‌ترین مواد به کار رفته برای این منظور را به شما معرفی کنیم. پیش از شروع هر یک از اقدامات ترمیمی برای دندان‌های پوسیده، لازم است که دندانپزشک شناخت کافی از انواع گزینه‌های پیش روی خود داشته و با دید باز به سراغ انتخاب این محصولات برود. بنابراین اگر می‌خواهید کیفیت خدمات ترمیمی دندانپزشکی خود را افزایش دهید، خواندن این مقاله به شما کمک شایانی خواهد کرد.
انواع مواد پرکننده دندان
ترکیبات پرکننده دندان از نظر جنس و همچنین پیچیدگی‌های ذاتی در ساختار و نحوه به کارگیری با یکدیگر تفاوت بسیاری دارند. برخی از این مواد را می‌توان به صورت مستقیم در داخل حفره پوسیدگی قرار داد و برخی دیگر نیز به طور عمده در ترمیم‌های غیرمستقیم به کار برده می‌شوند.
در پر کردن دندان به روش غیرمستقیم، ابتدا یک ایمپرشن از دندان تهیه گردیده و سپس از یکی از مواد ترمیمی در اطراف این ایمپرشن و برای پر کردن فضای دور آن استفاده می‌شود.
در موارد بالینی که احتیاج به ترمیم دندان با مواد پرکننده وجود دارد، آشنایی با گزینه‌های موجود می‌تواند به شما در انتخاب ایده‌آل‌ترین ماده برای پر کردن دندان‌ها یاری رساند. در ادامه به طور خلاصه به معرفی هر یک از ترکیبات پرکننده دندان می‌پردازیم:
کامپوزیت‌ها
پرکننده‌های کامپوزیتی محبوبیت بالایی در بین مراجعین به مطب‌های دندانپزشکی داشته و به عنوان یکی از ترکیبات اصلی در پر کردن دندان‌ها کاربرد دارند.
علت این امر تا حد زیادی به شباهت ظاهری این مواد پرکننده با دندان طبیعی فرد باز می‌گردد که استفاده از آن‌ها را برای بیماران به امری خوشایند مبدل می‌سازد. کامپوزیت‌ها از ترکیب کوارتز با رزین یا ذرات شیشه ساخته می‌شوند.
مزایای کامپوزیت‌ها در درمان ترمیم پوسیدگی چیست؟
پرکننده‌های کامپوزیتی در پر کردن پوسیدگی‌های با سایز کوچک تا متوسط و یا در مواردی که دندان‌ها مرتباً در معرض سایش قرار دارند کاربرد دارند. این حالت در خصوص دندان‌هایی که نقش زیادی در جویدن دارند صدق می‌کند.
کامپوزیت‌ها همچنین برای افرادی که اضطراب و ترس زیادی نسبت به انجام اقدامات دندانپزشکی دارند، گزینه‌ای ایده‌آل در نظر گرفته می‌شوند. چراکه در ترمیم با کامپوزیت‌ها مته‌های دندانپزشکی کمتر به کار برده شده و بیشتر از خاصیت باندینگ این مواد استفاده می‌گردد.
از جمله دیگر مزایای این ترکیبات می‌توان به انطباق کامل رنگ ماده پرکننده با دندان طبیعی فرد اشاره کرد. این کامپوزیت‌ها در درجات مختلف رنگ در بازار یافت می‌شوند و دندانپزشک بسته به شرایط بیمار خود از هر یک از این رنگ‌ها در موقعیت‌های بخصوصی استفاده می‌نماید.
معایب کامپوزیت‌ها در پر کردن دندان چیست؟
علی رغم نقاط قوتی که در خصوص ترکیبات کامپوزیت برشمردیم، این کامپوزیت‌ها معایبی نیز دارند. از جمله آنکه پرکننده‌های کامپوزیتی درست مانند دندان طبیعی در طول زمان دچار تغییر رنگ گردیده و ممکن است بر روی سطوح این ترمیم‌ها لکه‌هایی ایجاد شود.
بنابراین باید در هنگام انتخاب کامپوزیت به عنوان ماده پرکننده، این نقطه ضعف مهم را نیز مد نظر داشته باشید.
راهنمای خرید خمیر پالیش کامپوزیت در بهترین نوع و برند را در این مقاله از فروشگاه اینترنتی دنتیوا بخوانید.
آمالگام
تاریخچه استفاده از ترکیبات آمالگام در پر کردن پوسیدگی دندان‌ها به چندین دهه قبل بازمی‌گردد. در حقیقت این مواد را می‌توان به عنوان نخستین ترکیبات پرکننده دندان به حساب آورد.
آمالگام از ترکیبی از عناصر جیوه، نقره، مس و قلع ساخته شده و برای افرادی که می‌خواهند ترمیمی بادوام و محکم داشته باشند، گزینه‌ای مناسب در نظر گرفته می‌شود.
آمالگام چه مزیت‌هایی دارد؟
نخستین نکته‌ای که در خصوص استفاده از ترکیبات آمالگام در پر کردن دندان‌ها بایستی مد نظر قرار گیرد، ماندگاری بالای این ترمیم‌هاست.
گاهی اوقات این ترمیم‌ها تا آخر عمر برای فرد باقی می‌مانند و بنابراین این ترکیبات در مواردی که استحکام و دوام ترمیم در اولویت قرار دارد، گزینه‌ی مناسب به شمار می‌آیند.
ویژگی دیگر این ترکیبات که استفاده از آمالگام‌ها را در مصارف دندانپزشکی توجیه می‌کند، قیمت پایین آن‌هاست. از این رو، این ماده برای همه افراد مناسب بوده و محدودیتی از بابت دسترسی به آن برای افراد وجود نخواهد داشت.
آمالگام‌ها در ترمیم دندان‌های آسیای خلفی که ظاهر آن‌ها اهمیت چندانی ندارد، بسیار مناسب به شمار می‌آیند. در مورد این دندان‌ها، استحکام و قابلیت جویدن حرف اول را می‌زند و بنابراین بهتر است دندانپزشک برای پر کردن این دندان‌ها از ترکیبات آمالگام استفاده نماید.
معایب استفاده از آمالگام در پر کردن دندان‌ها چیست؟
برتری آمالگام از جهت دوام و قابل دسترس بودن به قیمت ظاهر نامطلوب و رنگ نقره‌ای این ماده در پرکردگی‌های دندان تمام می‌شود.
در افرادی که از آمالگام برای پر کردن دندان‌های خود خصوصاً در ناحیه قدامی دهان استفاده می‌کنند، در هنگام لبخند زدن این ماده نقره‌ای رنگ دیده می‌شود که ممکن است برخی نسبت به این موضوع نارضایتی داشته و به همین جهت، مواد پرکننده کامپوزیتی را به آمالگام ترجیح دهند.
با این حال، کامپوزیت‌ها به هیچ وجه از میزان استحکام و دوام ترکیبات آمالگامی برخوردار نبوده و ممکن است پس از مدتی احتیاج به پر کردن مجدد دندان با استفاده از این ترکیبات وجود داشته باشد.
از دیگر نقاط ضعف آمالگام می‌توان به حساسیت موقتی دندان پس از انجام ترمیم اشاره کرد. گاهی اوقات افراد ممکن است تا مدتی بعد از پر کردن دندان‌های خود با استفاده از این ماده، نسبت به ترکیبات سرد یا گرم حساسیت پیدا کنند.
عده‌ای از افراد در خصوص جیوه به کار رفته در ترکیب آمالگام ابراز نگرانی نموده و آن را با بروز برخی بیماری‌ها مرتبط می‌دانند. با این حال طبق نظر انجمن دندانپزشکی آمریکا، آمالگام از این نظر کاملاً ایمن بوده و هیچگونه خطری را متوجه بیماران نمی‌سازد. البته موارد حساسیت نسبت به فلزات موجود در این ترکیب در افراد گزارش شده است که بایستی پیش از انجام ترمیم حتماً لحاظ گردد.
بهترین نوع کامپوزیت در مناسب‌ترین قیمت کدام است؟ را در این مقاله بخوانید.
طلا
طلا جزو مواد پرکننده باکیفیت در حوزه ترمیم‌های دندان به شمار می‌رود. معمولاً در این ترمیم‌ها، طلا با سایر فلزات ترکیب شده و ماده‌ای با قابلیت دوام بالا را برای پر کردن پوسیدگی‌های دندان ایجاد می‌کند.
پرکردگی‌های انجام شده با طلا تا سال‌ها برای فرد باقی مانده و کمتر از کامپوزیت یا سایر ترکیبات تغییر رنگ می‌دهند. معمولاً پرکننده‌های حاوی طلا جزو ترمیم‌های غیرمستقیم در نظر گرفته می‌شوند و برای انجام اینلی، روکش‌ها و بریج‌‌های فیکس به کار می‌روند.
مزایای استفاده از طلا در ترمیم‌های دندان
روکش‌ها، اینلی‌ها و بریج‌هایی که در آن‌ها ترکیبات طلا به کار رفته است، از استحکام بالایی برخوردار بوده و احتمال بروز شکستگی و یا ایجاد لکه در آن‌ها پایین‌تر است.
معایب مواد پرکننده حاوی طلا
رنگ این مواد پرکننده با رنگ دندان طبیعی تفاوت داشته و به همین جهت معمولاً از مواد پرکننده حاوی طلا در پر کردن دندان‌های عقب و یا حفراتی که در نواحی خارج از دید قرار دارند استفاده می‌شود.
علاوه بر آن، به دلیل قیمت بالای فلز طلا، امکان دسترسی همگان به این نوع از ترمیم‌ها وجود ندارد.
با انواع میکرو براش و اپلیکاتور دندانپزشکی در این مقاله از فروشگاه انلاین دنتیوا آشنا شوید.
پرسلن
پرکننده‌های پرسلنی نیز جزو ترکیبات پرکننده غیرمستقیم در نظر گرفته می‌شوند. برای ساخت روکش دندان، اینلی یا ونیر، مناسب‌ترین مواد از دسته پرسلن‌ها، سرامیک‌ها و یا دیگر ترکیبات شبه گلس خواهند بود.
مزایای استفاده از پرسلن
امروزه کاربرد این ترکیبات به عنوان مواد پرکننده دندان روز به روز در حال افزایش است. علت این امر رنگ طبیعی پرسلن‌ها نسبت به آمالگام یا پرکننده‌های فلزی است که موجب مقبولیت بالای این مواد در انجام اقدامات ترمیمی دندان می‌گردد.
معمولاً دندانپزشکان پرسلن را به آن دسته از بیماران خود که حفظ ظاهر طبیعی دندان برایشان در اولویت است پیشنهاد می‌کنند. معمولاً ترمیم‌های انجام شده با استفاده از پرسلن ماندگاری بالایی داشته و از استحکام قابل توجهی نیز برخوردارند.
یکی دیگر از مزایای به کارگیری پرسلن‌ها در ساخت ونیر، قابلیت ایجاد یک لایه نازک بر روی سطح دندان‌هاست که ظرافت ساخت و درنتیجه کیفیت ونیر را افزایش می‌دهد.
معایب پرسلن
معمولاً برای انجام ترمیم با پرسلن، بیماران بایستی چندین جلسه به مطب دندانپزشکی مراجعه کنند. به علاوه این مواد جزو گزینه‌های گرانقیمت در ترمیم دندان‌ها محسوب می‌گردند.
رزین یا گلاس آیونومر
همانند افراد بالغ، کودکان نیز گاهی دچار پوسیدگی دندان می‌شوند و ممکن است نیاز باشد که حتی دندان‌های شیری آن‌ها نیز ترمیم گردد. ترکیبات رزین یا گلس آیونومر این ویژگی را دارند که می‌توان از آن‌ها برای پر کردن دندان‌های شیری استفاده نمود.
همچنین این ترکیبات قابلیت پر کردن نواحی بسیار ریز پوسیدگی در دندان را دارا بوده و معمولاً در نقاط مشخصی از دندان‌های دائمی که کمتر در معرض جویدن و فشار قرار دارند به کار می‌روند. گلاس آیونومرها از ترکیبات آکریلیک اسید و پودر شیشه ساخته می‌شوند.
مزایای گلاس آیونومرها
گلاس آیونومرها این قابلیت را دارند که می‌توان آن‌ها را به رنگ دندان‌های مجاور درآورد. به این ترتیب دندانپزشک می‌تواند این ترکیبات پرکننده را به نحوه به کار ببرد که قابل تشخیص از دندان طبیعی فرد نبوده و کاملاً با آن ادغام گردند.
این ترکیبات همچنین دربردارنده بون فلوراید بوده و ترمیم‌های صورت گرفته با استفاده از گلاس آیونومرها این ماده معدنی را از خود آزاد می‌کنند.
نقاط ضعف گلاس آیونومرها
شکستگی یک پدیده رایج در گلاس آیونومرهاست. به همین جهت این ترکیبات گزینه مناسبی برای سطوح تحت فشار و سایش نبوده و دندانپزشکان معمولاً به جای این موارد، گلاس آیونومرها را در کاویته‌های نزدیک به خط لثه و یا برای پر کردن فضای بین دندان‌ها به کار می‌برند.
پر کردن دندان با مواد سیاه بهتر است یا مواد سفید؟ چرا؟
همان‌طور که می‌دانید راه درمان دندان‌های پوسیده، برداشتن بخش‌های دارای پوسیدگی و سپس پر کردن دندان با مواد مخصوص این کار است.
در این روش درمانی از دو نوع ماده اصلی برای پر کردن دندان استفاده می‌شود، ماده سفید یا کامپوزیت و ماده سیاه که منظور از آن آمالگام است. هم کامپوزیت و هم آمالگام برای ترمیم دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و یک سری تفاوت‌هایی با هم دارند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.
پرکردن دندان با مواد سیاه
منظور از مواد سیاه، ماده ترمیمی آمالگام بوده که یکی از قدیمی‌ترین مواد ترمیمی در دندانپزشکی است. آمالگام از مواد مختلفی نظیر قلع، مس و نقره در ترکیب با جیوه مایع تشکیل می‌شود که ماده حاصل از این ترکیب، یک خمیر بوده و در عرض چند دقیقه سفت و سخت می‌شود.
پر کردن دندان با ماده سیاه آمالگام یک سری مزایا و معایب دارد که شما می‌توانید با توجه به آن‌ها از این ماده برای پر کردن دندان استفاده کنید.
مهم‌ترین مزایای ماده سیاه:
- قیمت مناسب
- مقاومت بالا
- نیمه عمر طولانی
معایب ماده سیاه عبارتند از:
- رنگ این ماده
- وجود جیوه در ترکیب آن
- نیاز به حذف برخی از بخش‌های دندان
- پایداری پایین در برابر غذاهای گرم و سرد
پر کردن دندان با ماده سفید
منظور از ماده سفید کامپوزیت است که نوعی پلیمر هم رنگ دندان بوده و می‌توان از آن برای پر کردن دندان‌های قدامی و خلفی استفاده کرد.
ماده کامپوزیت برخلاف ماده سیاه در اثر گذشت چند دقیقه سفت و سخت نمی‌شود و به این ترتیب استفاده از آن محدودیت زمانی ندارد، زیرا برای سخت‌شدن آن از نور آبی استفاده می‌شود. این ماده نیز دارای یک سری مزایا و معایب است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مزایای ماده سفید
- زیبایی و ظرافت
- قدرت چسبندگی بالا
- فوق‌العاده قدرتمند برای از بین بردن عیوب دندان‌ها
- بدون نیاز به تراش زیاد دندان
معایب استفاده از ماده سفید برای پر کردن دندان
- قیمت بالاتر نسبت به ماده سیاه
- ماده سفید در مقایسه با ماده سیاه، مقاومت پایین‌تری داشته و زودتر دچار فرسودگی می‌شود.
به طور کلی برای پر کردن دندان با ماده سفید و یا سیاه، باید به مواردی نظیر شرایط دندان، محل دندان و همچنین شرایط مالی بیمار توجه کرد. بسیاری از افراد هستند که مشکلی با رنگ ماده سیاه برای پر کردن دندان‌هایشان ندارند و ترجیح می‌دهند از این ماده برای درمان آن‌ها استفاده کنید، در مقابل هم افرادی هستند که به زیبایی و یک دستی دندان‌هایشان اهمیت می‌دهند و خواستار ماده پر کننده سفید هستند.
مراحل مختلف پر کردن دندان چگونه است؟
در ادامه مراحل مختلفی که برای پر کردن دندان باید انجام دهید به طور خلاصه توضیح می‌دهیم.
- ابتدا با ماده بی‌حسی موضعی، موضع دندان را بی‌حس کرده تا بیمار در حین درمان دردی احساس نکند.
- با کمک رابردم دندان دچار پوسیدگی را از دیگر دندان‌ها جدا کنید.
- سپس با استفاده از توربین و هندپیس با سرعت پایین، بخش‌های پوسیده دندان بیمار را بتراشید.
- با کمک پروب مطمئن شوید که تمام بخش‌های پوسیده دندان حذف شده‌اند یا نه. پس از اینکه از برداشتن بخش‌های پوسیده مطمئن شدید، دندان را از لحاظ وجود باکتری‌ها و ذرات خارجی تمیز کنید تا آماده پر کردن شود.
- گاهی ممکن است پوسیدگی دندان در نزدیکی ریشه باشد، در این مواقع باید با یونومر شیشه و یا رزین کامپوزیت یک لایه روی ریشه دندان بکشید و آن را حفظ کنید، زیرا همان‌طور که می‌دانید عصب داخل ریشه دندان قرار داشته و بسیار حساس است.
- ماده پر کننده سفید و یا سیاه را در حفره دندانی قرار دهید. ماده سیاه در عرض چند دقیقه سفت می‌شود و باید برای نتیجه بهتر سرعت عمل بیشتری داشته باشید. ماده سفید اما در اثر قرارگیری در معرض هوا سفت نمی‌شود و در هنگام استفاده از آن مشکلی از نظر زمان نخواهید داشت.
- در مرحله آخر باید دندان را پالیش کنید و لبه‌های تیز و اضافه موجود را از بین ببرید، این لبه‌ها اگر پالیش نگردند باعث آسیب به دندان و بافت نرم دهان می‌شوند.
نکته مهمی که باید بدانید این است که در هنگام پر کردن دندان با ماده سفید، مراحل بیشتری را باید پشت سر بگذارید، زیرا همان‌طور که می‌دانید کامپوزیت به صورت لایه لایه برای پر کردن دندان استفاده می‌شود.
نکات مهم درباره انواع مواد پرکننده دندان
هنگام تصمیم‌گیری برای انتخاب ماده پرکننده دندان، گزینه‌های متعددی پیش روی دندانپزشک قرار دارد. با این حال، این تصور که یک نوع ماده پرکننده از همه جهات نسبت به سایر ترکیبات برتری دارد، تصوری اشتباه بوده و هر یک از این مواد در شرایط خاصی کاربرد دارند.
از همین رو، توصیه می‌شود که پیش از تصمیم‌گیری برای انتخاب ماده پرکننده، حتماً مزایا و معایب هر یک را به دقت مورد بررسی قرار دهید. امروزه بسیاری از کمپانی‌های مطرح و شناخته شده در ساخت مواد و تجهیزات دندانپزشکی انواع این ترکیبات را با خواص مکانیکی منحصر به فرد در اختیار دندانپزشکان در سراسر جهان قرار داده و کار این حرفه مندان را تا حد زیادی آسان ساخته‌اند. لذا می توانید برای مطالعه بیشتر این مقاله از سایت وبمدیکال را بخوانید.
شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه اینترنتی تجهیزات دندانپزشکی از جدیدترین و باکیفیت‌ترین مواد پرکننده از انواع برندهای مطرح بین المللی آگاهی پیدا کرده و با مقایسه خصوصیات این محصولات با یکدیگر، مناسب‌ترین آن‌ها را برای حرفه خود برگزینید.
