لیزر یکی از جدیدترین تکنولوژی‌هایی است که تقریبا در تمام حوزه‌های صنعتی و پزشکی کاربرد دارد. استفاده از لیزر در دندانپزشکی سابقه‌ای طولانی داشته و یک مساله تازه نیست. استفاده از لیزر در دندانپزشکی در ایران تقریبا 30 سال قدمت دارد. در این مقاله از فروشگاه اینترنتی مواد دندانپزشکی دنتیوا قرار است راجع به کاربردهای لیزر در دندانپزشکی توضیح دهیم، تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
لیزر چیست؟
لیزر مخفف عبارت light amplification by the stimulated emission of radiation به معنای تقویت نور با روش گسیل القایی تابش است. در واقع لیزر به دستگاههایی خطاب میشود که نور را از یک منبع خارجی میگیرند و آن را در درون خودشان تقویت میکنند. دستگاه لیزر این نورهای تقویت‌شده را که طول موج و قدرت مشخصی دارند، به صورت پرتوهایی باریک و موازی با هم منتشر می‌کند. این پرتوها کاربردهای زیادی در حوزه صنعت، پزشکی و دندانپزشکی دارند.
لیزر دندانپزشکی چیست؟
لیزرهای دندانپزشکی دستگاه‌های خاصی هستند که صرفا برای استفاده در مطب‌های دندانپزشکی ساخته شده‌اند. لیزر دندانپزشکی کاملا ایمن و بی‌خطر است و با لیزرهای صنعتی تفاوت دارد. پرتوهای لیزر دندانپزشکی طول موج‌های پایین‌تری دارند و برای دندان و لثه خطرناک نیستند.
استفاده از لیزر در دندانپزشکی چه مزایایی دارد؟
لیزر در دندانپزشکی مزایای زیادی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- با لیزر دندانپزشکی دیگر نیازی نیست دندانپزشک برای اعمال مختلف از داروهای بی‌حسی استفاده کند.
- با این دستگاه‌ها دردی که بیمار تحمل می‌کند، بسیار کمتر میشود.
- لیزر باعث دقت بیشتر درمان‌های دندانپزشکی میشود.
- درمان با کمترین میزان تهاجم
- کاهش استرس و ترس بیماران
- کاهش عفونت لثه و دندان
- پرتوهای لیزر روند بهبود و تسریع علائم را کاهش می‌دهند.
- با لیزر میتوان خونریزی حین جراحی دندانپزشکی را کنترل کرد.
- لیزر در کاهش باکتری‌های موجود در حفره دندان و بافت‌های آسیب دیده موثر است.
با انواع توربین دندانپزشکی در این مقاله آشنا شوید و برای خرید توربین دندانپزشکی به این لینک بروید.
انواع لیزرهای دندانپزشکی کدام اند؟
همان‌طور که گفتیم لیزرهای دندانپزشکی کاملا بی‌خطر و ایمن هستند. لیزر دندانپزشکی را میتوان براساس محدوده طول موج نورهای ساطع شده از آن به دو نوع تقسیم کرد: لیزر بافت نرم و لیزر بافت سخت. هر کدام از این لیزرها کاربردهای متفاوتی در دندانپزشکی دارند.
کاربردهای لیزر بافت نرم دندانپزشکی
لیزرهای بافت نرم دندانپزشکی به لیزرهایی گفته میشود که از آن‌ها برای درمان بافت نرم مثل لثه استفاده میشود. لیزرهای بافت نرم دندانپزشکی هیچ اثری روی بافت سخت دهان ندارند. لیزر بافت نرم در دندانپزشکی کاربردهای زیر را دارد:
کمک به کاهش زمان ارتودنسی
ارتودنسی به عنوان یکی از طولانی‌ترین درمان‌ها در دندانپزشکی شناخته میشود. افرادی که دندان‌های نامنظمی دارند، برای رفع مشکل خود درمان ارتودنسی را انتخاب میکنند. این درمان یک و نیم الی دو سال طول می‌کشد. امروزه با استفاده از لیزر بافت نرم دندانپزشکی میتوان حرکات ارتودنسی را سرعت بخشیده و مدت زمان این درمان را کمتر کرد. توجه کنید که چیزی با عنوان رفع نامنظمی دندانها با لیزر وجود ندارد، لیزر به صورت غیرمستقیم به درمان ارتودنسی و منظم‌کردن دندانها کمک می‌کند.
استفاده در فرنکتومی
فرنوم‌ها ساختارهایی از بافت نرم هستند که در بخش‌های مختلف بدن از جمله دهان وجود دارند. فرنوم‌ها به طول کلی در محدودکردن حرکات بدن کاربرد دارند. در دهان ما سه نوع فرنوم وجود دارد که عبارتند از: فرنوم زبانی، فرنوم لبیال تحتانی و فرنوم لبیال فوقانی.
گاهی اوقات فرنوم‌ها بزرگ‌تر و حجیم‌تر از حالت طبیعی هستند و می‌توانند مشکلاتی از جمله فاصله انداختن بین دندانها (دیاستم) برای فرد ایجاد کنند. امروزه به کمک لیزر بافت نرم دندانپزشکی میتوان فرنوم اضافی را بدون دردسر و با کمترین خونریزی برداشت.
کاربرد در بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان یکی از روش‌های پرطرفدار و سریع برای ترمیم لکه‌های دندانی است. بلیچینگ به دو صورت آفیس بلیچینگ و هوم بلیچینگ انجام میشود. (برای مطالعه دقیق تر درباره انواع روش های بلیچینگ دندان این مقاله را بخوانید.) در این روش با استفاده از مواد سفیدکننده‌ای چون پراکسید هیدروژن لکه‌های دندانی از بین می‌روند. برای فعال‌کردن مواد سفیدکننده در بلیچینگ میتوان از دستگاه لایت کیور یا از دستگاه لیزر بافت نرم استفاده کرد. برای مشاهده قیمت انواع ژل و خرید مواد بلیچینگ از این لینک اقدام کنید.
ترمیم تیرگی لثه
حتما شما هم افرادی را دیده‌اید که رنگ لثه‌شان تیره‌تر از حد معمول است. تیرگی لثه ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها، عوامل ژنتیکی و یا شرایطی به نام خالکوبی آمالگام ایجاد شود. اکنون میتوان با لیزر بافت نرم دندانپزشکی لکه‌ها و تیرگی‌های لثه را درمان کرد.
کاربرد در درمان هایپرپلازی لثه
یکی دیگر از کاربردهای لیزر بافت نرم دندانپزشکی، درمان هایپرپلازی لثه است. هایپرپلازی لثه شرایطی است که در آن بافت لثه بسیار متورم شده و بخش زیادی از دندان را پوشیده است. در این بیماران انجام ارتودنسی و نصب براکت هم به سختی انجام میشود. برای برطرف کردن هایپرپلازی لثه میتوان از لیزر بافت نرم دندانپزشکی استفاده کرد.
کاربرد در اصلاح لبخند
برخی بیماران نه دندان‌های نامنظمی دارند و نه از هایپرپلازی لثه رنج می‌برند، اما با این حال هنگام لبخند زدن بخش زیادی از لثه‌شان دیده میشود. در این بیماران میتوان با لیزر بافت نرم دندانپزشکی طرح لبخند را اصلاح کرد و خط لثه را کمی عقب‌تر برد.
کمک به کاهش دوره نقاهت ایمپلنت
یکی دیگر از کاربردهای لیزر بافت نرم در دندانپزشکی، کاهش دوره نقاهت ایمپلنت است. به این ترتیب پس از اینکه کاشت ایمپلنت کاملا صورت گرفت، با لیزر بافت اضافی لثه برداشته میشود. این کار باعث اتصال بهتر لثه‌ها و همچنین جلوگیری از ایجاد عفونت در آن‌ها میشود.
رفع ضایعات بافت نرم در دهان
از لیزر بافت نرم دندانپزشکی میتوان برای رفع ضایعات بافت نرم در دهان مثل آفت استفاده کرد. آفت دهان علائمی از جمله درد، سوزش و اختلال در صحبت کردن به همراه دارد که باعث رنجش فرد میشود. آفت دهان به طور معمول به درمان نیاز ندارد و خود به خود درمان میشود، اما در برخی افراد که به صورت مزمن به آفت دهان مبتلا می‌شوند، از لیزر برای درمان استفاده میشود.
رفع تجمعات باکتریایی
پاکت پریودنتال بخشی است که زیر خط لثه قرار دارد. باکتری‌ها به مرور زمان در این بخش تجمع پیدا کرده و عفونت ایجاد میکنند. امروزه میتوان قبل یا بعد از جرم‌گیری دندان، به کمک لیزر این تجمعات باکتریایی را حذف کرد. علاوه بر این تابش پرتوی لیزر به لثه باعث استحکام بیشتر آن میشود.
کاربرد پین دندان تقویت ساختار دندان آسیب دیده به منظور نگه داشتن هرچه بهتر ماده ترمیمی است.
کاربردهای لیزر بافت سخت دندانپزشکی
لیزر بافت سخت Hard Tissue Lasers نوع دیگری از لیزرهای دندانپزشکی است که تنها روی بافت‌های سخت دهان مثل مینای دندان اثر می‌گذارد. در این جا برخی از مهم‌ترین کاربردهای لیزر بافت سخت دندانپزشکی را توضیح می‌دهیم:
کمک به تشخیص مشکلات دهان و دندان
امروزه دستگاههایی بر پایه لیزر ساخته شده‌اند که تصاویر سه‌بعدی بسیار با کیفیتی از دندانها ارائه می‌دهند. با کمک این تصاویر میتوان مشکلات دهان و دندان را دقیق‌تر و به موقع تشخیص داد.
درمان حساسیت‌های دندانی
از دیگر کاربردهای لیزر بافت سخت، درمان حساسیت‌های دندانی است. زمانی که مینای دندان فرسوده میشود، دندانها حساس‌تر از قبل می‌شوند. حساسیت دندان باعث میشود که فرد در مواجه با غذاهای گرم و سرد احساس خوبی نداشته باشد. با لیزر میتوان حساسیت‌های شدید دندانی را به شکل موثرتری درمان کرد.
کمک به فرآیند اچینگ
در برخی درمان‌های ترمیمی دندانپزشکی مثل لمینت و کامپوزیت، یک تکنیک به نام اچینگ وجود دارد. در اچینگ سطح مینای دندان کمی زبر و خشن میشود تا مواد ترمیمی مثل کامپوزیت بهتر روی آن قرار بگیرند. اچینگ یک فرآیند ساده است اما اگر به درستی انجام نشود، ماندگاری کامپوزیت و لمینت دندان را بسیار کاهش می‌دهد. امروزه با لیزر دندانپزشکی Er: YAG میتوان اچینگ را با کمترین میزان آسیب به مینا انجام داد.
کمک به فرآیند پرکردن دندان
یکی از مهم‌ترین کاربردهای لیزر در دندانپزشکی، تسهیل روند پرکردن دندانها است. در روش‌های قدیمی‌تر پوسیدگی دندان را با استفاده از ابزار مخصوصی برمی‌داشتند، اما اکنون میتوان این کار را با لیزر دندانپزشکی انجام داد. لازم به توضیح است که چیزی تحت عنوان پرکردگی دندان با لیزر وجود ندارد و لیزر تنها پرکردگی دندان را تسهیل می‌کند.
حذف لکه‌های سفید ناشی از ارتودنسی
بعضی از بیمارانی که ارتودنسی انجام می‌دهند، بعد از برداشتن براکت متوجه لکه‌های سفیدرنگ روی دندان‌های خود می‌شوند. با لیزر بافت سخت دندانپزشکی میتوان این لکه‌های سفید را حذف کرد.
تسهیل عصب کشی دندان
از لیزر میتوان در درمان اندو برای حذف پوسیدگی پالپ دندان، فرم‌دهی به کانال ریشه و پرکردن دندان استفاده کرد.
پیشگیری از پوسیدگی دندانها
از لیزر بافت سخت دندانپزشکی میتوان برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها استفاده کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله دنتیوا راجع به کاربردهای لیزر در دندانپزشکی توضیح دادیم. لیزر در دندانپزشکی تکنولوژی جدید و بدیعی نیست و در ایران تقریبا 30 سال سابقه دارد. امروزه با استفاده از لیزر بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی راحت‌تر شده‌اند.
لیزر به دستگاههایی خطاب میشود که نور را از یک منبع خارجی میگیرند و آن را در درون خودشان تقویت میکنند.
لیزرهای دندانپزشکی از لحاظ کاربرد به دو نوع لیزر بافت نرم و لیزر بافت سخت تقسیم می‌شوند.
لیزر در دندانپزشکی مزایای زیر را به همراه دارد:
کاهش درد
تسریع روند بهبودی
کاهش خونریزی حین جراحی
درمان با کمترین میزان تهاجم
کاهش استرس و ترس بیماران
کاهش عفونت لثه و دندان
با لیزر دیگر برای درمان‌های مختلف دندانپزشکی به تزریق داروی بی‌حسی نیاز نیست.
خیر، لیزر در درمان بینظمیهای دندانی به تنهایی قابل استفاده نیست. ارتودنسی بهترین روش برای درمان نامرتبی دندانها است که میتوان به کمک لیزر طول دوره آن را کاهش داد.
