دستگاه اتوکلاو یک دستگاه ضروری برای استریل‌کردن لوازم و ابزارهای دندانپزشکی است که داشتن آن برای هر کلینیک دندانپزشکی لازم است. این دستگاه هم همانند سایر دستگاه‌های دیگر با خطاها و ایرادات متفاوتی مواجه می‌شود. دانستن علت این خطاها به ما کمک می‌کند تا این دستگاه را بهتر بشناسیم و در صورت توانایی، خودمان آن را تعمیر کنیم. در این مقاله به بررسی مشکلات رایج دستگاه‌های اتوکلاو، روش‌های عیب‌یابی و نگهداری این دستگاه و همچنین معرفی بهترین برندها و نکات خرید اینترنتی خواهیم پرداخت. این مقاله با استفاده از منابع معتبر و داده‌های علمی به شما کمک می‌کند تا دستگاه اتوکلاو خود را به بهترین شکل مدیریت و نگهداری کنید.
دستگاه اتوکلاو چیست؟
قبل از هر چیزی اجازه دهید به این سؤال پاسخ دهیم که دستگاه اتوکلاو چیست؟ دستگاه اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل‌کردن تجهیزات دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه به کمک بخار فشار بالا به ضدعفونی و استریل کردن وسایل می‌پردازد. دستگاه اتوکلاو به طور گسترده در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌های دندانپزشکی، آزمایشگاه‌ها و صنایع داروسازی برای ازبین‌بردن میکروارگانیسم‌ها و تضمین بهداشت وسایل استفاده می‌گردد.
نحوه‌ی عملکرد اتوکلاو
همان‌طور که اشاره کردیم دستگاه اتوکلاو با استفاده از بخار اشباع شده در فشار بالا دما را به مرزی می‌رساند که تمامی باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و اسپورها همگی از بین می‌رود. دستگاه اتوکلاو در ۴ مرحله متفاوت به ضدعفونی‌کردن می‌پردازد.
مرحله پیش خلأ
ابتدایی‌ترین مرحله در دستگاه اتوکلاو مرحله پیش خلأ است در این مرحله دستگاه از هوای موجود تخلیه شده تا بخار بتواند به طور یکنواخت به‌تمامی سطوح نفوذ کند.
ورود بخار
در این مرحله بخار اشباع شده به درون محفظه وارد می‌شود و دما چیزی بین ۱۲۱ تا ۱۳۴ درجه سانتیگراد می‌شود.
حفظ فشار بخار
بخار، تحت فشار بالا برای مدت مشخص (معمولاً بین ۱۵ الی ۳۰ دقیقه) نگه داشته می‌شود تا تمامی عوامل بیماری‌زا نابود شود
تخلیه بخار
در این مرحله بخار به‌آرامی تخلیه شده و محفظه خشک می‌شود تا از زنگ‌زدگی و آسیب به تجهیزات جلوگیری گردد.
ارورهای رایج اتوکلاو
حال که با دستگاه اتوکلاو و انواع آن آشنا شدیم به بررسی ارورها یا خطاهای رایج این دستگاه می‌پردازیم. دستگاه اتوکلاو به دلیل پیچیدگی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته که دارد ممکن است با خطاهای مختلفی مواجه شود در این بخش به بررسی رایج‌ترین ارورها و معنای آن می‌پردازیم. همچنین تلاش می‌کنیم تا با زبانی ساده راه حل‌هایی را برای مواجهه با این خطاها به شما ارائه دهیم. در ابتدا سه خطای رایج دستگاه اتوکلاو را بررسی می‌کنیم:
ارورE001 : نقص در دمای اتاقک
نقص در دمای اتاقک و یا عدم بالارفتن دمای اتوکلاو اروری است که در هر دستگاه اتوکلاو ممکن است نمایش داده شود. این نقص به چند دلیل متفاوت می‌تواند نشان داده شود:
- ایراد در المنت حرارتی: یکی از دلایل بالانرفتن دما در دستگاه اتوکلاو، نقص در المنت حرارتی است. برای رفع این مشکل باید در ابتدا به بررسی المنت دستگاه بپردازید و اگر اطمینان حاصل کردید که المنت ایراد دارد المنت دستگاه را تعویض کنید.
- مشکل در سنسور دما: یکی دیگر از عواملی که منجر به بالانرفتن دمای دستگاه می‌شود، نقص در سنسور دما است. در این شرایط به بررسی سنسور دما پرداخته و درصورتی‌که ایراد داشت آن را تعویض کنید.
- انسداد مسیر بخار: مسدودشدن مسیرهای بخار هم یکی از دلایلی است که می‌تواند منجر به عدم بالارفتن دمای اتوکلاو شود. مسیرهای بخار را را بررسی کرده و آنها را تمیز کنید تا بخار به‌درستی در جریان باشد.
ارورE002: مشکل در فشار بخار
یکی دیگر از مشکلات رایج دستگاه‌های اتوکلاو مشکل در فشار بخار است . در این شرایط دستگاه شما بخار را با فشار اندکی تولید کرده و به‌درستی عمل استریلیزاسیون را انجام نمی‌دهد. علت احتمالی این ایراد نشتی در سیستم‌های فنی است. برای رفع این مشکل، شما می‌توانید واشرهای دستگاه را چک کرده و درصورتی‌که ایراد داشتند آنها را تعویض کنید.
ارور E003: خطای سنسور دما
ارور E003 معمولاً به مشکل در سنسور دما اشاره می‌کند. این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی سنسور دما، ایراد در اتصالات آن و یا حتی نقص در برد الکترونیکی دستگاه باشد. برای رفع این مشکل ابتدا دستگاه را خاموش کرده و سپس سنسور دما را بررسی کنید و مطمئن شوید که به‌درستی در جای خود قرار دارد. تمیزکردن سنسور دما و بررسی کابل‌ها و اتصالات و همچنین تست سنسور دما می‌توانند راه‌حل‌های موثری برای رفع این ارور باشند.
در نهایت اگر سنسور دما را تعویض کردید و همچنان با این خطا مواجه شدید برد الکترونیکی را بررسی کنید. در اکثر مواقع این ارور از بین می‌رود.
فراموش نکنید که پس از انجام تعمیرات دستگاه را ریست کرده و از عملکرد درست آن مطمئن شوید.
جدول مشکلات احتمالی دستگاه اتوکلاو
علاوه بر خطاهایی که در بالا به آنها اشاره کردیم مشکلات رایج دیگری هم هستند که ممکن است با آنها مواجه شوید. جدولی را برای شما طراحی کردیم تا به‌راحتی مشکل خود را در آن پیدا کرده و به بررسی و رفع مشکلات دستگاه اتوکلاو بپردازید
مشکل | علت احتمالی | روش رفع مشکل |
توقف چرخه‌ی استریلیزاسیون | خرابی برد الکترونیکی، نقص در سنسور دما یا فشار | بررسی و تعویض سنسورهای معیوب و همچنین بررسی برد الکترونیکی |
مثبت‌شدن اندیکاتور بیولوژی | نامناسب‌بودن اندیکاتور بیولوژی، ناکافی‌بودن دما یا فشار در طول چرخه، بارگذاری نامناسب دستگاه | تعویض اندیکاتور بیولوژی، بررسی و تنظیم دما و فشار دستگاه، اطمینان از صحیح بودن بارگذاری تجهیزات در اتوکلاو |
بیش از حد بودن فشار بخار | نقص در شیرهای فشار یا سیستم کنترل فشار، بارگذاری زیاد دستگاه و عدم کالیبر بودن | بررسی و تعویض مجدد یا تعویض شیرهای فشار و سیستم کنترل فشار، کم‌کردن بارگذاری دستگاه و کالیبرکردن آن. |
مرطوب ماندن وسایل | نقص در دریچه‌ی بخار، بارگذاری بیش از حد و تراز نبودن دستگاه | دریچه‌ی بخار را بررسی کنید، حجم بارگذاری دستگاه را کاهش دهید و دستگاه را تراز کنید. |
عدم‌نمایش پایان چرخه‌ی استریلیزاسیون توسط نشانگر | نقص در سیستم الکترونیکی، خرابی نمایشگر، بارگذاری بیش از حد، نقص در دریچه‌ی بخار، کافی‌نبودن زمان استریلیزاسیون، نقص در سنسورهای دما و فشار،باقی‌ماندن هوا داخل اتاقک | بررسی اتصالات الکتریکی، تعمیر یا تعویض نمایشگر، کاهش حجم بارگذاری، چک‌کردن درچه‌ی بخار و تعمیرکردن آن،تنظیم‌کردن زمان استریلیزاسیون با نوع چرخه، تعمیر سنسورهای دما و فشار و کاهش بارگذاری برای در جریان بودن بخار |
نشتی بخار از درب | خرابی یا فرسودگی واشر درب | تعویض واشرهای درب و اطمینان از درست بسته‌شدن درب |
عدم بازشدن درب پس از اتمام کار | نقص در سیستم قفل درب، فشار داخلی بالا | بررسی، تعمیر یا تعویض سیستم قفل درب؛ اطمینان از تخلیه‌ی کامل فشار پس از اتمام چرخه |
عدم قفل‌شدن درب اتوکلاو | خرابی قفل درب، عدم تراز بودن قفل، ایراد در کابل‌ها | تنظیم و یا تعویض قفل درب، اطمینان از تراز بودن درب و چک‌کردن کابل‌ها |
در خلأهای اولیه میزان خلأ به حد استاندارد نمی‌رسد | نقص در پمپ خلأ، نشتی هوا در سیستم | بررسی، تعمیر یا تعویض پمپ خلأ، بررسی و تعمیر نشتی‌ها در سیستم |
بهترین برندهای دستگاه اتوکلاو
انتخاب یک برند معتبر می‌تواند نقش مهمی در عملکرد و دوام دستگاه اتوکلاو شما داشته باشد در این بخش به معرفی بهترین برندهای موجود در بازار می‌پردازیم:
Tuttnauer
این برند در میان برندهای موجود در بازار به کیفیت بالا و قابلیت‌های زیاد معروف است.
Midmark
برند میدمارک انتخابی محبوب در میان دندانپزشکان است. این برند کارایی بسیار بالا و همچنین خدمات پس از فروش خوبی دارد.
SciCan
این برند یکی دیگر از برندهای معروف در زمینه‌ی تولید دستگاه اتوکلاو است. طراحی کاربرپسند و همچنین استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا این برند را در میان رقبا متمایز کرده است.
خرید اینترنتی دستگاه اتوکلاو
خرید اینترنتی تفاوت‌های زیادی با خرید حضوری دارد. برای داشتن تجربه‌ای بهتر در این زمینه بهتر است به چند مورد مهم توجه داشته باشید تا بتوانید خریدی موفق داشته باشید
انتخاب فروشگاه اینترنتی معتبر
اصلی‌ترین ملاک در خرید اینترنتی انتخاب فروشگاه اینترنتی معتبر است؛ چراکه هنگام خرید از فروشگاهی معتبر از اصالت کالا مطمئن هستید.
فروشگاه اینترنتی دنتیوا تمامی محصولاتش را از نظر اصالت تضمین کرده است. شما می‌توانید تمامی محصولات و ابزارهای موردنیاز دندانپزشکی خود را از سایت تجهیزات و مواد دندانپزشکی دنتیوا خریداری کرده و در سریع‌ترین زمان ممکن آنها را تحویل بگیرید.
بررسی مشخصات فنی
دستگاه‌های اتوکلاو مشخصات و ویژگی‌های متفاوتی دارند که هر کدام برای موقعیت‌ها و شرایط متفاوت طراحی شده‌اند. قبل از خرید اینترنتی اتوکلاو حتماً مشخصات فنی دستگاه را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که دستگاه انتخابی با نیازهای شما مطابقت داشته باشد.
خواندن نظرات کاربران
یکی از مواردی که به خرید اینترنتی شما کمک خواهد کرد خواندن نظرات کاربرانی است که قبل از شما دستگاه را خریداری کرده‌اند. استفاده از نظرات و تجربیات سایر خریداران به شما برای تصمیم‌گیری بهتر کمک خواهد کرد.
انواع اتوکلاو
اتوکلاوهای انواع متفاوتی دارند. هریک از این دستگاه‌ها برای استفاده در مکان متفاوتی طراحی شده اند. بهتر است هنگام انتخاب اتوکلاو مورد نظر، معیارهای اصلی خود را در نظر گرفته و بعد دست به انتخاب بزنید. در اینجا به معرفی سه مورد از اتوکلاوهای مختلف خواهیم پرداخت.
اتوکلاوهای رومیزی
این نوع اتوکلاو برای مطب‌های دندانپزشکی و درمانگاه‌های کوچک مناسب است و ظرفیت چندان زیادی ندارد.
اتوکلاوهای بیمارستانی
اتوکلاوهای بیمارستانی ظرفیتی بالا دارند و می‌توانند حجم زیادی از تجهیزات پزشکی را استریل کنند.
اتوکلاوهای آزمایشگاهی
اتوکلاوهای آزمایشگاهی معمولاً در تحقیقات علمی و برای استریل کردن وسایل آزمایشگاهی و محیط‌های کشت استفاده می‌شوند.
استفاده‌ی بهینه اتوکلاو با شناخت مشکلات و راه‌حل‌ها
هرچقدر هم که در هنگام خرید دستگاه اتوکلاو دقت کنیم باز هم ممکن است که با مشکلاتی روبه‌رو شویم. در این مقاله تلاش کردیم تا با عیب‌یابی دستگاه اتوکلاو و بررسی تمامی مشکلات احتمالی به شما در استفاده‌ی بهینه از دستگاه اتوکلاو کمک کرده باشیم. فراموش نکنید که مشورت با تکنسین متخصص می‌تواند در اکثر مواقع بهترین راه‌حل باشد.
منبع: sciencedirect
