مواد پرکننده دندان یا فیلرها راهکاری در دسترس برای پر کردن حفرات ناشی از پوسیدگی دندان محسوب میگردند. با استفاده از این ترکیبات مراجعین میتوانند تنها در طی یک نوبت مراجعه به مطب دندانپزشکی، از درمان مؤثر و مطمئنی برای کاویتههای دندان بهرهمند گردند.
اگرچه پر کردن دندان به این روش اقدامی سریع و روتین در نظر گرفته میشود، مواردی نیز وجود دارد که دندانپزشک ممکن است در آنها احتیاج به استفاده از پرکنندههای موقت یا خمیرهای پانسمان پیدا کند. گاهی اوقات به این مواد نام پرکنندههای ترمیمی واسطه اطلاق میگردد. علت این امر آن است که مدت زمان استفاده از خمیرهای پانسمان موقتی بوده و بعدها این پرکنندههای موقتی توسط مواد ترمیمی دائم جایگزین میگردند.
در این مقاله قصد داریم به شما کاربردهای گوناگون و موارد استفاده از خمیر پانسمان را شرح دهیم. پس از خواندن مطالب این مقاله قادر خواهید بود بهترین زمان استفاده از خمیر پانسمان را بسته به شرایط بیماران خود تشخیص دهید.
فهرست مطالب
Toggleتفاوت خمیر پانسمان با مواد پرکننده معمولی در چیست؟
همانند هر ماده پرکننده دیگری، خمیرهای پانسمان موقت نیز با ایجاد یک سد فیزیکی مانع از ورود باکتریها به داخل بافت دندان پوسیده و ایجاد آسیب بیشتر میگردند.
از آنجایی که این مواد تنها تا زمانی که توسط یک فیلر دائم جایگزین گردند بر روی دندان باقی میمانند، لزومی به ماندگاری بالای آنها نبوده و بنابراین، معمولاً خمیرهای پانسمان نسبت به پرکنندههای دائم دوام کمتری دارند.
ترکیبات مورد استفاده در ترمیم موقت
گلاس آیونومرها (Glass ionomer) رایجترین ترکیبات به کار رفته برای این منظور تلقی میشوند. این ترکیبات از استحکام کافی برای اینکه چندین هفته و یا حتی چندین ماه بر روی دندان باقی بمانند برخوردار بوده، ولی در عین حال نرمتر از آمالگام، پرسلن و یا دیگر مواد پرکننده در نظر گرفته میشوند.
علاوه بر آن، هنگامی که قرار است این مواد با روکش یا ماده ترمیمی دائمی جایگزین گردند، خارج کردن آنها از دندان برای دندانپزشک آسان خواهد بود. خمیرهای پانسمان موقت معمولاً رنگی مشابه با دندان طبیعی فرد داشته و تنها اندکی با آن تفاوت دارند. این تفاوت از این جهت است که دندانپزشک بتواند در زمان تعویض، به راحتی این مواد را شناسایی کند.
پروسیجر درمانی
فرآیندی که در طی آن خمیرهای پانسمان موقت به کار برده میشوند، درست مشابه پر کردن معمولی دندانهاست. در طی این فرآیند دندانپزشک ابتدا با استفاده از نووکائین یا دیگر ترکیبات بی حس کننده موضعی، دندان و بافتهای اطراف آن را بی حس میکند.
سپس قسمت فاسد شده دندان توسط یک دریل خارج گردیده و بعد از آن ماده پرکننده در داخل حفره ایجاد شده قرار میگیرد. در نهایت، لبههای ترمیم به شکل هموار و یکنواخت درآمده و به این ترتیب با دیگر دندانها همسطح میگردد.
در مواردی که حفره یا کاویته کوچک باشد، پر کردن آن با خمیر پانسمان بسیار سریع انجام گرفته و ظرف مدت زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه تکمیل میگردد. در خیلی از موارد نیازی به بی حس کردن ناحیه و یا دریل کردن دندان فاسد وجود ندارد و تنها لازم است که حفره مورد نظر با ماده مناسب برای ترمیم موقت پر گردد.
کاربرد پرکنندههای موقت دندان چیست؟
از ترکیبات پرکننده موقت تنها در برخی موقعیتهای بخصوص استفاده گردیده و دندانپزشک بایستی از قبل نیاز به ادامه درمان با ترکیبات دائم را به بیمار گوشزد نماید.
در مدت زمان پیش از آنکه این خمیرهای پانسمان با مواد دائم جایگزین گردند، بیمار میتواند به زندگی نرمال خود ادامه داده و هیچگونه محدودیتی از بابت خوردن و نوشیدن مواد غذایی نخواهد داشت.
در ادامه موقعیتهای مختلفی را که در آنها بایستی پرکنندههای موقت دندان به کار روند معرفی میکنیم:
کنترل درد به صورت اورژانسی
گاهی اوقات دندان درد ناشی از وجود یک کاویته یا شکستگی در دندان و یا افتادن ماده پرکننده قبلی به حدی است که ممکن است بیمار را به صورت اورژانسی به مطب دندانپزشکی بکشاند. در این شرایط، اگر چندین ساعت از شروع درد گذشته باشد و یا دندانپزشک بخواهد به سرعت درد بیمار را کاهش دهد، ممکن است زمان کافی برای انجام کامل فرآیند ترمیم وجود نداشته باشد. در این مواقع استفاده از ترمیمهای موقتی و خمیرهای پانسمان توصیه میشود.
همچنین گاهی شرایط اورژانسی در هنگام مسافرت برای بیمار اتفاق میافتد و درنتیجه وی را ناچار به مراجعه به مطب دندانپزشکی میسازد. در این موارد نیز استفاده از ترمیمهای موقتی برای پر کردن حفره مد نظر تصمیمی منطقی به شمار میآید. پس از آنکه فرد از مسافرت برگشت میتواند با مراجعه به دندانپزشک خود اقدام به جایگزین کردن این ماده ترمیمی با مواد دائم نماید.
با انواع اپلیکاتور و میکروبراش دندانپزشکی آشنا شوید.
روکشهای موقت
معمولاً از روکشها زمانی استفاده میشود که دندان زیرین به قدری آسیب دیده که قابلیت نگه داشتن ماده پرکننده را ندارد. روکشها را میتوان به صورت تنها و یا به عنوان بخشی از پروسیجر عصب کشی یا روت کانال مورد استفاده قرار داد.
در این روش نخست دندانپزشک تمامی بافتهای عفونی و فاسد را خارج میکند. در روت کانال، اعصاب و عروق خونی در کور دندان نیز به همراه این بافتها خارج میگردند. سپس دندانپزشک روکشی با ظاهر مشابه با دندان طبیعی فرد را در محل قرار میدهد.
برای اینکه بتوان یک روکش دائم را متناسب با آناتومی دندانهای هر فرد تهیه نمود، احتیاج به چندین هفته زمان خواهد بود. تا زمانی که این روکش دائم آماده میشود، دندانپزشک میتواند با استفاده از خمیر پانسمان موقت حفره دندان را پر نموده و در واقع از این مواد به عنوان یک روکش موقت استفاده نماید.
در غیر اینصورت حفره روکش به صورت اکسپوز شده باقی میماند که این موضوع علاوه بر مسائل بهداشتی، ظاهری غیرجذاب را برای دندانهای فرد ایجاد میکند و ضمناً ممکن است دردناک نیز باشد.
حساسیت عصب
گاهی اوقات حساسیت یا درد بسیار شدیدی در ناحیه اعصاب اکسپوز شده در داخل کاویته و یا در حین پروسیجرهای درمانی برای فرد ایجاد میشود. در این موارد میتوان از نوع بخصوصی از ترکیبات پرکننده موقت تحت عنوان پرکنندههای سداتیو (آرام بخش) استفاده نمود.
این مواد از ترکیب زینک اکساید، اوژنول و داروهای بی حس کننده ساخته میشوند. زینک اکساید اوژنول خواصی مشابه با روغن میخک را داراست که در ترکیبات طبیعی ضد درد یافت میشود.
با استفاده از پرکنندههای سداتیو موقت، حساسیت دندانها کاهش یافته و درنتیجه بیمار درد چندانی را تا زمان شروع درمان اصلی احساس نخواهد کرد. به علاوه این ترکیبات موجب ثبات ساختار دندان نیز میگردند.
برای مطالعه درباره بهترین برند خمیر پالیش کامپوزیت اینجا و برای خرید خمیر پالیش کامپوزیت اینجا کلیک کنید.
ارزیابی گامهای بعدی در درمان
گاهی اوقات هدف اصلی از به کارگیری خمیرهای پانسمان، ایجاد ثبات و جلوگیری از بدتر شدن شرایط در هنگام ارزیابی گامهای درمانی بعدی است. در مواردی دندانپزشک در خصوص اینکه چه نوع اقدامی برای فرد بهتر است، نیاز به تصمیمگیری خواهد داشت و بنابراین ایدهآلتر آن است که در طی این مدت، شرایط فعلی دندانهای فرد حفظ گردد.
اگر عفونتی در ریشه دندان وجود داشته باشد (پالپیت)، اعصاب و بافتهای اطراف همگی ملتهب خواهند بود. پرکنندههای موقت در این موارد برای دندانپزشک زمان خریده و به وی فرصت کافی برای ارزیابی پاسخ به درمان را میدهند.
در موارد پالپیت برگشتپذیر، دندانها به مرور شروع به بهبودی نموده و این بدان معناست که میتوان برای آنها پرکنندههای دائم را به کار برد. در عوض در صورتی که ثابت شود پالپیت برگشت ناپذیر بوده، عصب کشی توصیه میگردد.
مراقبت از پرکنندههای موقت
در هنگام استفاده از خمیرهای پانسمان، بیماران باید احتیاط کافی به خرج داده و مواظب باشند که این مواد از جای خود کنده نشوند. میدانیم که مواد موقتی از ماندگاری دندان طبیعی یا پرکنندههای دائمی برخوردار نبوده و بنابراین دندانپزشک بایستی توصیههای لازم را از جهت احتیاط در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به بیماران خود ارائه دهد.
اغلب اوقات دندانپزشکان توصیه میکنند که بیماران از مصرف مواد غذایی سفت یا جویدنی با این پرکنندههای موقت خودداری نمایند. بهتر است جویدن در طی این مدت با سمت دیگر دهان انجام شود. به علاوه، حتی زبان زدن به این مواد ترمیمی موقتی نیز ممکن است موجب شل شدن آنها از محل خود گردد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که خمیرهای پانسمان برای استفاده در کوتاه مدت طراحی شدهاند و نباید از آنها انتظار دوام زیادی را داشت. به همین جهت بهتر است که فاصله ترمیم نهایی تا قرار دادن این مواد خیلی طولانی نشود.
اگر این پرکنندههای موقت دچار شکستگی گردند و یا بکلی از محل خود خارج شوند، باکتریها میتوانند وارد حفره دندان گردیده و موجب پوسیدگی بیشتر گردند. به علاوه اعصاب اکسپوز شدهای که در داخل حفره باقی میمانند نیز درد قابل توجهی را برای فرد ایجاد خواهند کرد.
چه زمانی باید این خمیرهای پانسمان موقت را تعویض کرد؟
صرفنظر از علت استفاده از خمیرهای پانسمان، همواره باید مراحل بعدی درمان پس از قرارگیری مواد ترمیمی موقت لحاظ گردد. دندانپزشک معمولاً پس از چند هفته پانسمان موقت را خارج نموده و به جای آن مواد ترمیمی دائم را جایگزین میسازد.
در صورتی که احتیاج به روکش و یا عصب کشی باشد، این مدت زمان طولانیتر خواهد بود. با این حال در همه موارد توصیه میشود که تعویض پانسمان موقت در اسرع وقت انجام گیرد.
خارج کردن پرکنندههای موقتی نیز تا حد زیادی مشابه فرآیند جایگذاری آنهاست. در طی این فرآیند دندانپزشک ابتدا ناحیه مورد نظر را بی حس نموده و خمیر پانسمان را خارج میکند. معمولاً جنس این مواد به گونهای است که خارج کردن آنها بسیار آسان است. اما در بعضی موارد ممکن است دریل کردن این پرکنندهها نیز توصیه گردد.
پس از خروج این ترکیبات، مواد پرکننده دائمی در داخل حفره قرار گرفته و سپس شکل دهی به آنها به منظور ایجاد سطوحی طبیعی انجام میگیرد. روکشهای دائم نیز به همین شیوه در محل مورد نظر فیکس میشوند.
راهنمای خرید خمیرهای پانسمان
خمیرهای پانسمان موقت برای افرادی که نیاز به پر کردن سریع کاویتههای خود دارند، گزینهای ایدهآل به شمار میآیند.
در این مقاله در خصوص موارد کاربرد این مواد در دندانپزشکی صحبت کردیم. دندانپزشک بسته به شرایط هر فرد، بایستی اندیکاسیونهای مصرف خمیرهای پانسمان موقت را شناسایی نموده و با ترمیم یا روکش موقت دندانها به کمک این مواد، از ورود باکتریها و پیشرفت بیماریهای دندان پیش از شروع درمان اصلی جلوگیری نماید.
در نهایت، برای خرید خمیرهای پانسمان و مقایسه خصوصیات این محصولات با یکدیگر بهتر است سری به فروشگاه مواد دندانپزشکی دنتیوا بزنید.
منبع: healthline
خمیر پانسمان همانند دیگر مواد پرکننده برای مسدودکردن دندان و جلوگیری از ورود باکتریها به درون آن استفاده میشود.
خمیر پانسمان موقت با یک فیلر دائمی جایگزین میشوند در نتیجه ماندگاری بالایی ندارند، اما مواد پرکننده معمولی روی دندان باقی میمانند و به همین دلیل دوام بیشتری دارند.
پروسیجر درمانی فرایندی است که در طی آن پانسمان موقت جاگذاری میشود. مراحل پروسیجر درمانی همانند پرکردن معمولی دندانها است.
پرکنندههای موقت دندان تنها در برخی مواقع خاص و به صورت موقت استفاده میشوند. از کاربردهای این مواد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل درد در شرایط اورژانسی
- استفاده از روکشهای موقت
- در حساسیت عصب
- ارزیابی و کنترل گامهای بعد درمان