تشخیص درست بیماریهای مختلف از جمله بیماریهای مربوط به دهان و دندان نقش بسیار مهمی در دستیابی به نتیجه عالی در روند درمان دارد. امروزه یکی از مهمترین روش‌هایی که برای تشخیص بیماریهای مربوط به دهان و دندان استفاده میشود انواع رادیوگرافی است که در این مطلب قرار است راجع‌به آن‌ها بیشتر توضیح بدهیم.
رادیوگرافی دندان چیست و چه اهمیتی دارد؟
یکی از مهمترین عواملی که در روند درمان بیماریهای مختلف اثر می‌گذارد، تشخیص درست آن بیماری است زیرا هر گونه تشخیص اشتباهی می‌تواند منجر به بروز اتفاقات ناگوار و خسارات جبران‌ناپذیری برای بیمار شود.
در رابطه با بیماری‌ها و مشکلات مربوط به دهان و دندان هم، تشخیص درست دندان معیوب و میزان عفونت بسیار مهم است. اما امروز با وجود انواع مختلف رادیوگرافی، تشخیص بیماریهای مربوط به دندانها بسیار آسان‌تر از گذشته شده است.
رادیوگرافی یکی از مهمترین، دقیقترین و البته بهترین روشهای تشخیصی در دندانپزشکی است که دندانپزشکان میتوانند با کمک آن انواع بیماریهای مربوط به دهان از جمله آبسه، پوسیدگی و همچنین ناهنجاریها و نواقص مربوط به فک را به راحتی تشخیص داد.
رادیوگرافی انواع مختلفی دارد که ممکن است بنابه تشخیص احتمالی خود و همچنین شرایط بیمار از هر کدام از آن‌ها برای تشخیص دقیق‌تر کمک بگیرید.
به طور کلی رادیوگرافی دندانپزشکی به دو گروه اصلی داخل و خارج دهانی تقسیم میشود که باز هر گروه انواع مختلفی دارند. در ادامه راجع‌به انواع رادیوگرافی دندانپزشکی بیشتر توضیح می‌دهیم.
رادیوگرافی دندان چگونه انجام میشود؟
در روش تشخیصی رادیوگرافی، از یک دوربین حرفهای رادیوگرافی مجهز به پرتوهای ایکس برای عکس‌برداری از دندانها استفاده میشود. مزیت اصلی رادیوگرافی این است که تمام جزئیات دندانها را روی مانیتور نشان می‌دهد و دندان‌پزشک به خوبی از وضعیت سلامت دندان مطلع میشود.
دندان‌پزشک با توجه به شرایط بیمار و خصوصیاتی شامل سن، وضعیت سلامت عمومی، شرایط فیزیولوژیک بدن و همچنین سوابق بیماریهای او از روشهای مختلف رادیوگرافی برای تشخیص کمک می‌گیرد.
استفاده از انواع رادیوگرافی دندانپزشکی بسیار مهم است و در تشخیص صحیح و درست ناهنجاری‌های مربوط به دهان و دندان نقش بزرگی ایفا می‌کند.
برای خرید فیلم رادیوگرافی در بهترین نوع و برند از سایت تجهیزات و مواد دندانپزشکی دنتیوا کلیک کنید.
رادیوگرافی دیجیتال چیست و چه مزایایی دارد؟
امروز اکثر دندانپزشکان به جای استفاده از اشعه ایکس آنالوگ، از رادیوگرافی دیجیتال کمک میگیرند به تشخیص بهتر، سریع‌تر و همچنین دقیق‌تر بیماریهای دهان و دندان کمک می‌کند.
در این روش به جای استفاده از فیلم اشعه ایکس، از سنسورهای دیجیتال اشعه ایکس استفاده میشود. رادیوگرافی دیجیتال را میتوان هم به صورت داخل دهانی و هم به صورت خارج دهانی انجام داد.
رادیوگرافی دیجیتال داخل دهانی، یک روش متداول و رایج در دندانپزشکی است که جزئیات دندانها را به خوبی نشان می‌دهد و برای تشخیص پوسیدگی و همچنین بررسی وضعیت سلامت دندانها و استخوان‌ها به کار برده میشود.
رادیوگرافی دیجیتال خارج دهانی نسبت به داخل دهانی، جزئیات کمتری از داخل دندانها نشان می‌دهد و برای تشخیص ناهنجاری‌هایی نظیر دندانها به هم چسبیده، دندانهای تحت فشار، بررسی رشد فک و همچنین بررسی مشکلات احتمالی بین دندانها کاربرد دارد. در ادامه راجع‌به انواع رادیوگرافی داخل و خارج دهانی بیشتر توضیح می‌دهیم.
رادیوگرافی داخل دهانی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
انواع رادیوگرافی داخل دهانی، از رایج‌ترین و پرکاربردترین مدل‌های رادیوگرافی هستند که با کمک آن‌ها می‌توانید عکس‌هایی با کیفیت بالا از تمام جزئیات دندانها تهیه کنید. از جمله کاربردهای رادیوگرافی داخل دهانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص پوسیدگی‌های دندانی
- مشاهده و بررسی سلامت ریشه دندانها
- بررسی و مشاهده وضعیت سلامت دندانهای در حال رشد
- کنترل وضعیت سلامت قسمت‌های استخوانی موجود در اطراف دندان
امروزه انواع مختلف رادیوگرافی داخل دهانی دندانپزشکی، برای تشخیص بیماریهای مربوط به دهان و دندان وجود دارد. تمام این روش‌ها در عین ایجاد تصویرهای باکیفیت از دندانها، کمترین میزان خطر و ارتباط با اشعه ایکس را به وجود می‌آورند.
انواع رادیوگرافی داخل دهانی کدام‌اند؟
مهمترین انواع رادیوگرافی داخل دهانی عبارتند از:
1-رادیوگرافی بایت وینگ (Bitewing) برای مشاهده سمت راست دندانها
در روش رادیوگرافی بایت وینگ، میتوان کرون دندانهای عقب را مشاهده کرد و معمولا باید از هر طرف صورت یک الی دو رادیوگرافی بایت وینگ تهیه کرد. در هر بار عکاسی از هر طرف صورت، تمام جزئیات دندانهای بالا و پایین همان طرف به خوبی نشان داده میشود.
دلیل نام‌گذاری این روش به نام بایت وینگ این است که، بیمار در هنگام عکس‌برداری یک ابزار شبیه بال را گاز می‌گیرد که این بال نوار اشعه ایکس را در طی روند رادیوگرافی در جای خود ثابت نگه می‌دارد.
از مهمترین مزایا و کاربردهای رادیوگرافی بایت وینگ میتوان به کمک به تشخیص پوسیدگی‌های بین دندانهای عقب و همچنین تغییر ضخامت استخوان به علت ابتلا به بیماریهای لثه اشاره کرد.
علاوه بر این از رادیوگرافی بایت وینگ میتوان برای مشخص نمودن میزان تاج و کلاهک پوشاننده سطح دندان و یا در ترمیم‌های دیگر نظیر بریج استفاده کرد. از بایت وینگ میتوان برای تشخیص موارد زیر کمک گرفت:
- بیماریهای لثه
- حفره‌های کوچک
- پوسیدگی ثانویه زیر پرکردگی دندان
- عفونت دندانی
- پوسیدگی و یا تحلیل استخوان
2-رادیوگرافی پری اپیکال (Periapical) برای مشاهده سمت چپ دندانها
این نوع رادیوگرافی قادر است در یک لحظه یک یا نهایتا دو دندان را نشان دهد. پری اپیکال شباهت بسیار زیادی به رادیوگرافی بایت وینگ دارد، با این تفاوت که در این روش ارتفاع کامل هر دندان از محل تاج دندان تا ریشه آن و همچنین قسمت پایه متصل به فک را میتوان مشاهده کرد.
در مواقعی که به وجود تغییرات غیرطبیعی ریشه و استخوانهای محیطی فک شک کرده‌اید، می‌توانید با انجام رادیوگرافی پری اپیکال درستی یا غلطی شک خود را بررسی کنید. از رادیوگرافی پری اپیکال میتوان برای تشخیص موارد زیر کمک گرفت:
- مشکلات دندانی موجود در زیر خط لثه‌ها
- وجود دندانهای نهفته
- آبسه دندان
- کیست دهان
- تومور
- تشخیص تغییرات استخوانی مرتبط با بیماری‌ها
3-رادیوگرافی اکلوزال (Occlusal) برای مشاهده سطح اکلوزال دندانها
رادیوگرافی‌های اکلوزال نسبت به سایر انواع رادیوگرافی داخل دهانی بزرگ‌تر هستند و برای بررسی رشد صحیح و جایگاه دندانها در کودکان کاربرد دارند. در هر بار عکس‌برداری به روش اکلوزال، میتوان تقریبا تمام فک بالا و پایین را مشاهده کرد. با این روش عکس‌برداری رادیوگرافی میتوان مشکلات زیر را تشخیص داد:
- تشخیص دندانهای اضافی
- تشخیص دندان‌هایی که از لثه بیرون نزده‌اند
- شکاف فک
- شکاف سقف دهان
- کیست
- آبسه
- مشاهده رشد دندان
- همچنین برای یافتن اشیای خارجی در دهان و دندانها میتوان از رادیوگرافی اکلوزال کمک گرفت.
این سه مورد، اصلی‌ترین انواع رادیوگرافی داخل دهانی بودند که دندان‌پزشک بسته به شرایط بیمار برای تشخیص بیماری او از آن‌ها استفاده می‌کند.
رادیوگرافی خارج دهانی چیست و چه کاربردی دارد؟
همان‌طور که می‌دانید رادیوگرافی دندانپزشکی به دو نوع داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم می‌شوند. رادیوگرافی خارج دهانی، روشی است که در آن عکس‌برداری از دهان و دندانها از ناحیه خارج از دهان انجام میشود.
رادیوگرافی خارج دهانی روشی است که در آن علاوه بر تهیه عکس‌های باکیفیت از دندانها، میتوان اطلاعات بسیار سودمندی راجع‌به فک و همچنین جمجمه کسب کرد و به این ترتیب رادیوگرافی خارج دهانی در تشخیص بیماریهای داخلی دهان و دندانها کاربرد آنچنانی ندارد.
از کاربردهای رادیوگرافی خارج دهانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی رشد و یا پیشرفت دندانها
- تشخیص و بررسی دندانهای تحت فشار
- بررسی وضعیت رابطه دندانها با فک
- بررسی تمام استخوانهای صورت
- تشخیص وجود بیماریهای احتمالی در استخوانهای صورت
- تشخیص بیماریهای دهان و دندان
البته باید بدانید که در روش رادیوگرافی خارج دهانی، عکس‌ها جزئیات کمتری از دندانها نشان می‌دهند و به این ترتیب این روش برای تشخیص مشکلات هر دندان به تنهایی کاربردی نیست. انواع رادیوگرافی خارج دهانی را در ادامه توضیح می‌دهیم.
انواع رادیوگرافی خارج دهانی کدام‌اند؟
انواع رادیوگرافی خارج دهانی عبارتند از:
1-رادیوگرافی پانورامیک
رادیوگرافی پانورامیک یا رادیوگرافی OPG، یکی از مهمترین پرکاربردترین روشهای رادیوگرافی خارج دهانی است.
در رادیوگرافی پانورامیک میتوان یک نمای کلی از فک، دندانها، سینوس‌ها، ناحیه بینی و مفاصل گیجگاه زیرواره‌ای به دست آورد و میتوان با کمک این عکس‌ها مشکلاتی نظیر موارد زیر را در صورت وجود تشخیص داد:
- تومور فک و سرطان دهان
- عفونت
- ترک و شکستگی‌های دندانی
- ناهنجاری‌های استخوانی
- وجود دندانهای نهفته
- کیست
- سینوزیت
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی
همچنین دندان‌پزشک برای ارزیابی وضعیت دندانها قبل از کشیدن دندان عقل، از روش رادیوگرافی پانورامیک خارج دهانی کمک می‌گیرد.
2-رادیوگرافی سفالومتری
در روش رادیوگرافی سفالومتری، از یک طرف سر بیمار به طور کامل یک عکس تهیه میشود که میتوان به کمک آن ارتباط دندانها با فک و همچنین مشخصات هر دندان را به تنهایی تشخیص داد.
معمولا متخصصان ارتودنسی برای دستیابی به اطلاعات اختصاصی و ساختار دندانهای بیماران از روش رادیوگرافی سفالومتری کمک میگیرند.
3-رادیوگرافی مخروطی
رادیوگرافی مخروطی نوع دیگری از رادیوگرافی خارج دهانی دندانپزشکی است. در این روش یک دستگاه به صورت چرخشی به سر تا سر سر بیمار به حرکت در می‌آید و از اعصاب، بافت استخوان و همچنین دندانها عکس‌برداری می‌کند.
علاوه بر این روشهای دیگری برای رادیوگرافی وجود دارد که آن‌ها را نام می‌بریم:
- سی‌تی‌اسکن استاندارد (CT)، که ممکن است دندان‌پزشک برای بررسی اندازه و همچنین محل قرارگیری ایمپلنت‌ها از این روش کمک بگیرد.
- رادیوگرافی توموگرافی (Tomography)، که برای عکس‌برداری از قسمت‌هایی که مشاهده آن‌ها سخت است کاربرد دارد.
- سیالوگرافی (Sialography)، بهترین روش برای تصویربرداری از غدد بزاقی.
- MRI – Magnetic Resonance Imaging، بهترین روش برای بررسی بافت‌های نرم دهانی.
سخن آخر درباره انواع رادیوگرافی دندانپزشکی
با توجه به اهمیت بالای تشخیص بیماریهای دهان و دندان در انتخاب درمان درست، در این مطلب راجع‌به انواع رادیوگرافی دندانپزشکی داخل و خارج دهانی و کاربردهای هر کدام توضیح دادیم.
برای تشخیص درست بیماریهای دهان و دندان، باید از ابزار و تجهیزات باکیفیت و اصل کمک گرفت. دنتیوا فروشگاه اینترنتی معتبری است که به طور تخصصی به فروش محصولات دندانپزشکی می‌پردازد و شما می‌توانید تجهیزات و مواد مورد نیاز مطب دندانپزشکی خود را از دنتیوا به راحتی تهیه کنید.
رادیوگرافی یکی از مهمترین، دقیقترین و البته بهترین روشهای تشخیصی در دندانپزشکی است که دندانپزشکان میتوانند با کمک آن انواع بیماریهای مربوط به دهان از جمله آبسه، پوسیدگی و همچنین ناهنجاریها و نواقص مربوط به فک را به راحتی تشخیص داد.
در رادیوگرافی دندان از یک دوربین حرفهای که مجهز به پرتوهای ایکس است، استفاده میشود. به کمک رادیوگرافی میتوان ریز جزئیات مربوط به دندانها را روی مانیتو مشاهده کرد و وضعیت سلامت دندان را بررسی کرد.
مهمترین انواع رادیوگرافی داخل دهانی عبارتند از:
- رادیوگرافی بایت وینگ (Bitewing) برای مشاهده سمت راست دندانها
- رادیوگرافی پری اپیکال (Periapical) برای مشاهده سمت چپ دندانها
- رادیوگرافی اکلوزال (Occlusal) برای مشاهده سطح اکلوزال دندانها
از کاربردهای رادیوگرافی خارج دهانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی رشد و یا پیشرفت دندانها
- تشخیص و بررسی دندانهای تحت فشار
- بررسی وضعیت رابطه دندانها با فک
- بررسی تمام استخوانهای صورت
- تشخیص وجود بیماریهای احتمالی در استخوانهای صورت
- تشخیص بیماریهای دهان و دندان
