تاریخچه به کارگیری ماده گوتا پرکا (Gutta-Percha) در دندانپزشکی به بیش از ۱۷۰ سال قبل بازمی‌گردد؛ یعنی زمانی که این ترکیب برای نخستین بار توسط ادوین مینارد (Edwin Maynard)، اندودنتیست آمریکایی در پر کردن دندان عصب کشی شده مورد استفاده قرار گرفت. علی رغم تحقیقات مداوم و جست و جو برای نوآوری‌های تازه در زمینه متدهای پر کردن کانال ریشه، گوتا پرکا همچنان به عنوان یکی از موفق‌ترین و پرکاربردترین گزینه‌ها در مطب‌های دندانپزشکی در سراسر جهان شناخته می‌شود.
این امر مرهون قابلیت این ماده در سیل کردن کامل کانال ریشه و جلوگیری از ورود باکتری‌ها به این ناحیه بوده و بنابراین گوتا پرکا با جلوگیری از بروز عوارض جانبی به عنوان راهکاری دائمی برای بیماران نیازمند به درمان ریشه به شمار می‌رود.
در این مقاله قصد داریم به شما در مورد گوتا پرکا و کاربرد آن در دندانپزشکی توضیحاتی را ارائه دهیم. بنابراین اگر به دنبال تکنیکی مؤثر برای پر کردن دائم کانال ریشه پس از فرآیند روت کانال یا عصب کشی می‌گردید، ما به شما توصیه می‌کنیم که حتماً گوتا پرکا را به عنوان یک گزینه بسیار مهم در نظر داشته باشید.
گوتا پرکا چیست؟
پیش از پرداختن به مسائل کاربردی و شرایط استفاده از گوتا پرکا در حرفه دندانپزشکی، آشنایی با خاستگاه و ترکیب این ماده بسیار سودمند خواهد بود.
گوتا پرکا یک ماده شبه لاستیک است که از شیره درخت پالاکویوم (Palaquium) یا پرکا (Percha) استخراج می‌گردد. این درخت عمدتاً در جنوب شرقی آسیا و مالزی یافت می‌شود. گوتا پرکا با اهداف گوناگون در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. اما در این مقاله تمرکز ما بر استفاده از این ماده در حیطه دندانپزشکی و بخصوص در پر کردن کانال ریشه خواهد بود.
از گوتا پرکا در دندانپزشکی به منظور پر کردن دندان پس از فرآیند عصب کشی استفاده می‌شود. در حین فرآیند روت کانال، قسمت تخریب شده دندان که همان پالپ دندان است، خارج گردیده و سپس کانال ریشه توسط مواد مخصوص تمیز و ضدعفونی می‌گردد. در مرحله آخر، سیل کردن این کانال با ماده پرکننده انجام خواهد گرفت.
گوتا پرکا به عنوان یک ماده پرکننده ترموپلاستیک کاربرد داشته و پس از حرارت دیدن به صورت فشرده در داخل کانال دندان قرار می‌گیرد. سپس این ماده توسط سمان ادهزیو پوشانده می‌شود. برای مشااهده قیمت و خرید گوتا پرکا دندانپزشکی از سایت دنتیوا به این صفحه مراجعه کنید.
چه زمانی نیاز به مواد انعقاد خون (هموستات) داریم؟ را در اینجا بخوانید.
علت محبوبیت گوتا پرکا در اقدامات مربوط به پر کردن کانال ریشه چیست؟
به طور کلی علل محبوبیت و کاربرد گسترده گوتا پرکا در پروسیجرهای پر کردن کانال ریشه را می‌توان به صورت زیر خلاصه نمود:
- نخست آنکه گوتا پرکا به عنوان یک ماده طبیعی با سمیت پایین شناخته می‌شود. پیش‌تر تردیدهایی در خصوص استفاده از ترکیب فلز کادمیوم در تیپ‌های گوتا پرکا وجود داشت؛ اما عدم صحت این موضوع اکنون تا حد زیادی اثبات شده است.
در حقیقت، به ندرت می‌توان این فلز را در ترکیب گوتا پرکا یافت و هرگونه کادمیوم موجود در تیپ‌های این محصول احتمالاً از واکنش‌های پرداخت گوتا پرکا در کارخانه بر جای مانده است. به علاوه با توجه به اینکه سازمان غذا و دارو مصرف کادمیوم در مواد غذایی را تا مرز ۱۵ میکروگرم به ازای هر گرم مجاز دانسته است، و نیز بر اساس مطالعه انجمن بین المللی تحقیقات دندانپزشکی (IADR) مبنی بر وجود مقدار متوسط ۱۰/۰ میکروگرم از این ماده در هر تیپ گوتا پرکا، این محصول امروزه در حرفه دندانپزشکی کاملاً ایمن در نظر گرفته می‌شود. در حقیقت درصد کادمیوم موجود در گوتا پرکا بسیار کمتر از حداکثر دوز مجاز برای مصرف این فلز بوده و بنابراین مشکلی را از بابت سمیت برای افراد ایجاد نمی‌کند.
- یکی دیگر از دلایل کاربرد گسترده این ماده در درمان اندو، خطر پایین بروز آلرژی به دنبال مصرف گوتا پرکا عنوان شده است. در واقع، تعداد موارد گزارش شده از بروز واکنش‌های حساسیت نسبت به لاتکس در استفاده از گوتا پرکا بسیار انگشت شمار بوده و تصورات پیشین مبنی بر آلرژی‌زا بودن این ماده اکنون به طور کامل توسط شواهد علمی نقض شده است. با این حال همچنان توصیه می‌شود که دندانپزشک بیمار را در جریان ریسک پایین این امر قرار داده و با اخذ رضایت آگاهانه اقدام به استفاده از این ترکیبات برای پر کردن کانال ریشه نماید.
- به علت ترکیب ساختاری تیپ‌های گوتا پرکا، این محصولات عمدتاً از خاصیت رادیواپاسیته بالایی برخوردار بوده و بنابراین در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به خوبی قابل مشاهده خواهند بود. این موضوع برای متخصصان درمان ریشه یا اندودنتیست‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه به آنان این امکان را می‌دهد که برآوردی از میزان پر شدن حفره توسط سری گوتا پرکا و همچنین میزان سیل شدن آن به دست آورند.
- در نهایت، شباهت این مواد به لاستیک، موجب می‌گردد که بتوان این ترکیبات را با حرارت دادن نرم نمود. این بدان معناست که اندودنتیست می‌تواند بعدها در صورت لزوم این تیپ‌های گوتا پرکا را بدون هیچگونه مشکلی از محل خود خارج نماید.
همه چیز درباره بلیچینگ دندان را در این مقاله از سایت دنتیوا بخوانید.
معایب استفاده از گوتا پرکا چیست؟
علی رغم نکات مثبتی که در خصوص گوتا پرکا برشمردیم، این ترکیب معایبی نیز دارد که بایستی به آن‌ها توجه داشته باشید. از جمله آنکه گوتا پرکا به عنوان ماده ادهزیو کاربرد نداشته و بنابراین برای سیل کردن کامل و ایجاد سد غیر قابل نفوذ با استفاده از این ماده احتیاج به سمان مضاعف خواهید داشت.
شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه‌های معتبر مواد و تجهیزات دندانپزشکی مانند فروشگاه دنتیوا بهترین برندهای سمان را با یکدیگر مقایسه نموده و مناسب‌ترین آن‌ها را برای استفاده توأم با گوتا پرکا در حرفه خود برگزینید.
به علاوه برخی متخصصان نیز بر این باورند که در صورت پر کردن دندان با گوتا پرکا، مشاهده شکستگی‌های عرضی ریشه به سختی امکان‌پذیر بوده و بنابراین درمان چنین دندان‌هایی بیش از حالت معمول چالش برانگیز خواهد بود.
اطلاعات جامع و کاربردی درباره سمان رزینی سلف کیور را در این مقاله مطالعه کنید.
متدهای عمده به کارگیری و ابچوریشن گوتا پرکا کدامند؟
به طور کلی دو تکنیک اصلی برای ابچوریشن گوتا پرکا وجود دارد.
از دیرباز تکنیک عمده برای به کارگیری گوتا پرکا در پر کردن ریشه تحت عنوان تکنیک تراکم جانبی سرد (cold lateral condensation) شناخته شده و در طی آن تیپ‌های سرد گوتا پرکا با فشار در داخل کانال تمیز و از قبل پرشده ریشه قرار می‌گیرند. سپس از یک ترکیب سمان برای باندینگ گوتا پرکا به کانال و ترمیم دائم و درازمدت کانال خالی ریشه استفاده می‌گردد.
با این حال، از زمان اکتشاف ترکیبات گوتا پرکا و به کارگیری این مواد در حرفه دندانپزشکی، پیشرفت‌های روزافزونی در این عرصه صورت گرفته است. از جمله این پیشرفت‌های عمده می‌توان به استفاده از گوتا پرکاهای ترموپلاستیک در پر کردن کانال ریشه اشاره نمود. این امر از طریق بهره گیری از خواص منحصر به فرد گوتا پرکا و امکان نرم شدن و چسبندگی بیشتر آن پس از حرارت دیدن میسر شده است.
استفاده از گوتا پرکای ترموپلاستیک همچنین متضمن نیاز کمتر به سمان در پر کردن کامل کانال ریشه خواهد بود. برای این کار می‌توان از ابزارهای مخصوص گوتا پرکا و انواع ابزارهای متراکم کننده یا کندانسور (condenser) استفاده نمود.
در سال‌های اخیر تحقیقات گسترده‌ای در خصوص کارایی هر یک از این متدها صورت گرفته است. اکثر شواهد حاکی از آنند که هر دو این فرآیندها اثربخشی بالایی داشته و انتخاب آن‌ها وابسته به ترجیحات دندانپزشک خواهد بود.
راهکارهایی برای کاهش ترس بیماران از دندانپزشکی با استفاده از تکنولوژی را در این مقاله از سایت دنتیوا مطالعه کنید.
انواع گوتا پرکا و انتخاب سایز مناسب برای گوتا پرکا
نخستین نکته‌ای که باید مد نظر داشته باشید این است دو نوع گوتا پرکا وجود دارد: نوع آلفا و بتا. گوتا پرکای آلفا بیشترین کاربرد را در عرصه اندودنتیک خصوصاً به عنوان گوتا پرکای ترموپلاستیک دارا بوده و به ندرت دچار انقباض یا شرینکیج می‌شود.
همچنین این ماده از ویسکوزیته و خاصیت ادهزیو قابل توجهی به دنبال حرارت دیدن برخوردار بوده و در مقایسه با نوع بتا که بیشتر برای تکنیک‌های پرکردن سرد به کار می‌رود، با حرارت سازگارتر است. این در حالی است که گوتا پرکای بتا در سرما انعطاف پذیری بیشتری را از خود نشان می‌دهد.
برای تمایز بین اندازههای مختلف گوتا پرکا در کاربرد مورد نظر متدهای مختلفی توسط کمپانی‌های سازنده پیشنهاد شده است که در اینجا به مرور مهم‌ترین این متدها می‌پردازیم:
- نخستین متد از طریق تعیین یک کد ایزو (ISO) است. در این روش تیپ‌های گوتا پرکا توسط رنگ خود کدگذاری میشوند و هر رنگ بیانگر یک سایز مشخص خواهد بود. برای تیپ‌های گوتا پرکا در حرفه دندانپزشکی چند بعد مختلف تعریف شده است. از جمله: طول، تیپر و میزان رادیواپاسیته.
در طبقه بندی ایزو، تیپ‌ها بر مبنای قطر سری گوتا پرکا و سایز تیپر طبقه بندی میشوند (برای مثال کد ایزوی ۰۴/۴۰ به این معناست که قطر تیپ ۴/۰ میلی متر و سایز تیپر ۰۴/۰ میلی متر به ازای هر میلی متر تیپ است). بنابراین رنگ گوتا پرکا موجب تمایز این ابزارها از یکدیگر، سهولت کار دندانپزشک و کاهش بروز اشتباه یا سردرگمی می‌گردد.
فایده عمده کدگذاری با سیستم ایزو این است که در صورت استفاده همزمان از فایل‌های اندودنتیکی که آن‌ها هم با کد ایزو طبقه بندی شده‌اند، تنها کافی است که گوتا پرکای مورد استفاده اندازه‌ای مشابه با حفره ایجاد شده توسط فایل اندو داشته باشد. این تیپ‌ها نه تنها توسط رنگشان در سیستم ایزو کدگذاری میشوند، بلکه خطوط ظریف سری آن‌ها به دندانپزشک در تعیین عمق قرارگیری تیپ کمک شایانی خواهد نمود.
- متد دیگر در درجه بندی تیپ‌های گوتا پرکای غیراستاندارد به کار می‌رود. این تیپ‌ها فاقد رنگ بندی بوده و تنها بر اساس سایز طبقه بندی میشوند. سایزهای متداول مورد استفاده برای این منظور عبارتند از: XXF، XF، F، M، L، XL.
راهنمای خرید اسید اچ در بهترین نوع و برند را در این مقاله بخوانید.
گوتاپرکا در دندانپزشکی
در این مقاله در خصوص ماده گوتا پرکا و کاربردهای آن در دندانپزشکی و خصوصاً درمان ریشه یا اندودنتیک صحبت کردیم. گوتا پرکا ترکیبی مشابه لاستیک است که از صمغ یک درخت مخصوص استخراج می‌گردد و به عنوان ماده پرکننده کانال ریشه کاربردی گسترده دارد.
تیپ‌های گوتا پرکا با سایزهای گوناگون در اختیار دندانپزشکان قرار گرفته و در به کارگیری آن‌ها می‌توان تکنیک تراکم جانبی سرد را به کار برد یا به صورت ترموپلاستیک این گوتا پرکاها را مورد استفاده قرار داد.
در نهایت شما می‌توانید برای مشاهده بهترین برندهای گوتا پرکای موجود در بازار سری به وب سایت فروشگاه دنتیوا زده و با مقایسه محصولات متنوع این فروشگاه، مناسب‌ترین گزینه را برای حرفه خود برگزینید.
منبع: colgate
انواع گوتا پرکا در اندازههای استاندارد و غیر استاندارد تولید میشوند که سایزها و فرمهای گوناگون دارند و با سایز و شماره مختلف ارائه میگردند.
انواع گوتا پرکا با برندها و قیمتهای مختلف قیمتهای متفاوتی دارند.
گوتا پرکا از یک ماده ترموپلاستیک طبیعی و زیست سازگار ساخته می‌شود.
کن کاغذی درواقع نوعی مکمل برای گوتا پرکا است و پیش از پر شدن ریشه دندان با گوتا پرکا از آن استفاده می‌شود. کن کاغذی محیط کانال دندان را برای پر شدن با گوتا پرکا آماده کرده و خشک می‌کند.
