سیستمهای ساکشن ترشحات جزو ضروریات هر مطب دندانپزشکی به حساب میآیند. با وجود این، اهمیت این ابزارها خیلی از اوقات از سوی حرفه مندان این رشته و دیگر افرادی که با تجهیزات دندانپزشکی سروکار دارند نادیده گرفته میشود. بدون وجود سیستم ساکشن مرکزی، انجام بسیاری از اعمال درمانی روزمره غیرممکن خواهد بود. بنابراین درمییابیم که تصمیم گیری در خصوص انتخاب این سیستمها یک تصمیم گیری حیاتی بوده و بایستی زمان و توجه کافی صرف آن گردد. در این مقاله قصد داریم به شما در خصوص ساکشن مرکزی دندانپزشکی و کاربردهای آن اطلاعاتی را ارائه داده و تفاوت آن را با سیستمهای وکیوم معمولی شرح دهیم.
فهرست مطالب
Toggleساکشن دندانپزشکی چیست؟
سیستم ساکشن دندانپزشکی یکی از مهمترین عناصر موجود در یونیت دندانپزشکی در نظر گرفته میشود. نخستین بار این سیستمها در سال ۱۹۶۱ و توسط کمپانی تجهیزات دندانپزشکی Dürr به بازار معرفی شدند. این کمپانی، تولید کننده نخستین سیستم آسپیراسیون برای مصارف دندانپزشکی محسوب میگردد.
این اختراع به ظاهر کوچک به کلی حرفه دندانپزشکی را وارد مسیر تازهای نمود. با استفاده از این ابزارها نه تنها بهداشت فرآیندهای درمانی تا حد زیادی تضمین میگردد، بلکه از نظر مسائل ارگونومی نیز این سیستمها امکانات بسیاری را در اختیار دندانپزشک و بیمار قرار میدهند.
در حقیقت، کارکرد اصلی سیستمهای ساکشن دندانپزشکی را میتوان در کاهش یا حذف احتمال آلودگی بین بیماران و دندانپزشک خلاصه نمود. این ابزارها از طریق موتورهای مخصوص آسپیراسیون ترشحات، ذرات میکروارگانیسم موجود در شعاع کمتر از ۳۰ سانتی متر را از محیط کار دندانپزشک خارج نموده و به این ترتیب از گسترش بیماری و انتقال ذرات عفونی از دندانپزشک به بیمار و بالعکس جلوگیری مینمایند. در حقیقت، این فاصله به عنوان مینیمم مسافت متوسط بین دندانپزشک و بیمار در حین کار شناخته میشود.
لوله یا تیوب آسپیره کننده سیستم ساکشن، بزاق جمع شده در حفره دهان بیماران را آسپیره نموده و متشکل از یک کانولا و یک قسمت لاستیکی (تیوب) است. در سیستمهای ساکشن از حداقل جریان هوای ۲۵۰ لیتر در دقیقه با حداکثر وکیوم ۲۵۰ میلی بار استفاده میشود.
تفاوت سیستم وکیوم معمولی با سیستم ساکشن مرکزی چیست؟
هنگام خرید یونیتهای دندانپزشکی ممکن است به کرات با این پرسش رو به رو گردید: آیا لازم است از سیستم وکیوم مرکزی استفاده کنید یا خیر؟ علت ایجاد این پرسش آن است در صورت نیاز به سیستم وکیوم مرکزی، لوله کشی داخل یونیت دندانپزشکی بایستی متناسب با نحوه اتصال خاص این سیستم طراحی گردیده تا به این ترتیب کارآمدترین عملکرد ساکشن را برای شما به ارمغان بیاورد.
اما تفاوت بین سیستم وکیوم معمولی و سیستمهای ساکشن مرکزی دندانپزشکی در چیست؟ در ادامه به توضیح هر یک از این گزینهها و نقاط قوت و ضعف هر یک میپردازیم و به شما در انتخاب مناسبترین سیستم برای مطبتان یاری خواهیم رساند.
راه های کنترل عفونت در دندانپزشکی را در این مقاله بخوانید.
سیستم وکیوم معمولی
توان یا پاور سیستم وکیوم معمولی از داخل یونیت دندانپزشکی تأمین گردیده و این وکیومها احتیاج به هیچگونه دستگاه کمکی نخواهند داشت.
توان ساکشن یونیت تابعی از میزان فشار هوا و آب خواهد بود. از فشار هوا برای ساکشن قوی و از فشار آب برای ساکشن ضعیف استفاده میشود.
از جمله مزایای این نوع طراحی آن است که با استفاده از این سیستم دیگر نیازی به اتصال وکیوم به یک دستگاه ساکشن مرکزی نبوده و در نتیجه تا حد زیادی میتوان در فضا و هزینه صرف شده صرفه جویی نمود.
معایب این نوع طراحی نیز عبارتند از:
- توان ضعیف و عملکرد بی ثبات ساکشن
- مسدود شدن آسان
- تمام شدن ذخایر آب یا هوای فشرده به کار رفته در دستگاه
- عدم برخورداری از شرایط لازم برای اقدامات جراحی
- امکان آلایندگی ثانویه
راهنمای خرید سوند دندانپزشکی را در اینجا به طور مفصل بررسی کرده ایم.
سیستم ساکشن مرکزی
سیستم ساکشن مرکزی توان لازم برای عملکرد خود را از طریق یک دستگاه ساکشن مضاعف تأمین میکند. به این ترتیب میتوان این سیستم را جایگزین نقایص موجود در یک سیستم وکیوم معمولی در نظر گرفت. در حال حاضر روز به روز بر کاربرد این ابزارها در حرفه دندانپزشکی افزوده شده و بسیاری از دندانپزشکان سیستمهای ساکشن مرکزی را به عنوان گزینه نخست خود در انتخاب سیستم وکیوم در نظر میگیرند.
سیستم ساکشن مرکزی را میتوان در مقام «قلب و ریهها»ی حرفه دندانپزشکی به حساب آورد. این سیستم به پزشک و دیگر کارکنان مطب دندانپزشکی در پاک کردن حفره دهان پیش از شروع اقدامات درمانی یاری رسانده و موجب کاهش شانس انتقال فرد به فرد میکروارگانیسمها و بیماریهای ناشی از آنها میگردد.
از دیگر نقاط قوت سیستم وکیوم مرکزی با طراحی فوق العاده و کارآمد آن میتوان به ارتقای درجه رضایت بیماران از پروسه کار دندانپزشکی اشاره کرد. در حقیقت این دستگاهها با تخلیه مداوم بزاق و دیگر مایعات از داخل حفره دهان در حین فرآیندهای درمانی موجب سهولت هرچه بیشتر این اقدامات و فراهم آوردن بیشترین میزان راحتی برای بیماران گردیده و کیفیت ارائه خدمات دندانپزشکی را ارتقا میبخشند.
برای اطلاع از قیمت و خرید ساکشن مرکزی دندانپزشکی به این صفحه مراجعه کنید.
سیستم وکیوم مرکزی به همراه دریچه Place selection
دریچه Place selection را در حقیقت میتوان به عنوان یک دکمه فشار منفی تلقی نمود. هنگامی که این آپشن فعال میگردد، فشار منفی به داخل یونیت دندانپزشکی وارد شده و در هنگام بسته بودن دریچه، از ورود فشار منفی ممانعت میگردد. این شیوه طراحی موجب کاهش بار اعمال شده بر دستگاه ساکشن مرکزی گردیده و درنتیجه کارآیی این سیستم را افزایش میدهد.
کاربرد این آپشن اضافی بیشتر در مواردی مطرح است که یک سیستم ساکشن مرکزی قرار است برای بیش از دو یونیت دندانپزشکی به کار گرفته شود. در این موارد استفاده از دریچه Place selection در یونیت ارجحیت خواهد داشت.
کاربرد ساکشن دندانپزشکی چیست؟
از سیستمهای ساکشن برای مصارف مختلفی در حرفه دندانپزشکی استفاده میشود. این مصارف را میتوان در دو طبقه بندی اصلی درمانهای محافظه کارانه یا حمایتی و مصارف جراحی جای داد:
- دندانپزشکی محافظه کارانه بر حفظ بافت دندان تأکید داشته و بنابراین در آن از ابزارهای وکیوم با توان متوسط و جریان هوای قوی استفاده میشود. به این ترتیب دندان در معرض دمای پایین قرار گرفته و این امر در رضایت هرچه بیشتر و مهار رفلکس حلقی (gag reflex) بیماران نقش دارد. به علاوه ساکشن ترشحات موجب دید بهتر دندانپزشک و پیشگیری از انتقال عفونت از فرد به فرد دیگر میگردد.
- مصارف جراحی: از سیستمهای ساکشن مخصوص جراحی برای درمان بیماریها و آسیبهای دهان، فک و هرگونه بافت سخت یا نرم استفاده گردیده و بنابراین لازم است که در این مصارف از جریان هوای کم یا متوسط و وکیوم پرقدرت استفاده گردد. این تنظیمات موجب حذف هرگونه دبری (debris) و خون از یک ناحیه خاص در دهان بیمار گردیده و راحتی بیماران و دید عالی جراح را تضمین مینمایند.
سیستم ساکشن مرکزی چگونه کار میکند؟
به طور کلی دو نوع سیستم ساکشن در مصارف دندانپزشکی وجود دارد: ساکشن مرطوب و خشک. در بخش بعدی به معرفی هر یک از انواع سیستم ساکشن مرکزی میپردازیم:
سیستم ساکشن مرطوب
در سیستم ساکشن مرطوب، حائلی برای جداسازی هوا از مایع در ابزار دندانپزشکی وجود ندارد و هم مایعات و هم هوا در داخل سیستم ساکشن کشیده میشوند. در این سیستم، حائل بین هوا و مایع در قسمت موتور تعبیه شده است که موجب میگردد کارایی آن نسبت به جداکننده موجود در داخل ابزار دندانپزشکی بالاتر بوده و از ورود هرگونه مایع به فضای خشک اطراف موتور جلوگیری به عمل آید. در این حالت مایعات توسط یک درن در اتاق تأسیسات تخلیه میشوند.
مزایای سیستم وکیوم مرطوب را میتوان به صورت زیر خلاصه کرد:
- هزینه اولیه برای خرید این سیستم در مقایسه با سیستم وکیوم خشک بسیار پایینتر خواهد بود.
- علاوه بر هزینه اولیه، نصب و استفاده از یک موتور مازاد ثانویه در مقایسه با سیستم خشک موجب صرفه جویی در هزینه تجهیزات و قطعات میگردد.
- سیستم وکیوم مرطوب فضای کمتری را در اتاق تأسیسات اشغال میکند.
- معمولاً میزان سر و صدای تولید شده توسط سیستم ساکشن مرطوب در مقایسه با سیستمهای خشک کمتر بوده و این امر موجب میگردد که دست دندانپزشکی در انتخاب محل قرارگیری این سیستم در مطب بازتر باشد.
معایب این سیستمها نیز به شرح زیر است:
- استفاده از این سیستم ممکن است موجب افزایش هزینههای ناشی از مصرف آب گردد.
- این سیستم برای استفاده همزمان چند کاربر مناسب نیست.
- با توجه به وجود سیستمهای بازچرخش (recirculation) که ممکن است بر موتورهای وکیوم فشار وارد کنند، احتمال بالا رفتن هزینههای نگهداری این ابزارهای ساکشن نیز وجود دارد.
- این سیستمها تنها یک موتور دارند و هنگامی که این موتور خراب شود، امکان استفاده از این دستگاهها تا زمان تعمیر موتور وجود نخواهد داشت.
سیستمهای ساکشن خشک
علت نامگذاری سیستم ساکشن خشک از این بابت است که جداسازی هوا از مایع در داخل ابزار دندانپزشکی از طریق سانتریفیوژ یا جداساز دکانته صورت میگیرد. به این ترتیب، تمام مایع آسپیره شده به داخل درنی که در زیر هر یک از یونیتهای دندانپزشکی کلینیک تعبیه شده است منتقل میگردد.
هنگام جداسازی مایعات در هر یک از ابزارها، احتیاج به یک ابزار جداکننده و درن مخصوص برای آن ابزار خواهیم داشت. با این حال لازم نیست که تمام این مایعات در داخل اتاق تأسیسات تخلیه گردد. این سیستم ساکشن تنها با هوای خشک کار میکند.
از جمله مزایای این سیستم میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کاهش یا حذف نیاز به آب برای ساکشن، که به نوبه خود موجب کاهش قابل توجه هزینه آب مصرفی برای یونیت میگردد.
- قابل تغییر بودن سرعت موتور امکان استفاده چندین کاربر از جریان ثابت وکیوم را فراهم میسازد.
- کارآیی بالا در مصرف برق که موجب کاهش هزینه برق مصرفی سیستم میگردد.
- این لوازم نیاز به سرویس و مراقبت کمتری نسبت به سیستمهای مرطوب دارند.
- در صورت عدم کارکرد صحیح موتور، میتوان سیستم را به صورت موقت به یک وکیوم دیگر متصل کرد تا به طور اورژانسی از توان ساکشن آن تا زمان تعمیر سیستم استفاده گردد.
معایب سیستم وکیوم خشک نیز عبارتند از:
- هزینه اولیه تجهیزات ساکشن خشک در مقایسه با سیستمهای مرطوب به مراتب بالاتر است.
- یونیت وکیوم خشک معمولاً سر و صدای زیادی تولید میکند و بنابراین لازم است که این ابزار در محلی با فاصله از اتاقهای درمان قرار داده شود.
- فضای اشغال شده توسط این دستگاه نسبت به وکیوم مرطوب بیشتر بوده و علت این امر سایز بزرگتر این ابزار و همینطور نیاز به خنک سازی آن در محلی مخصوص است.
- هزینه نصب موتور دوم در این سیستم بسیار بیشتر از گزینههای ساکشن مرطوب خواهد بود.
آشنایی با انواع پروتزهای دندان و انتخاب مناسب ترین آن
راهنمای خرید ساکشن مرکزی دندانپزشکی
انجام اقدامات دندانپزشکی نیازمند به کارگیری سیستمهای قدرتمند ساکشن و هوای فشرده بوده و سهولت در درمانهای حرفهای جراحی و دیگر پروسیجرهای معمول دندانپزشکی را تضمین مینماید. با این حال نحوه تجهیز کردن مطب دندانپزشکی با این ابزارها یکی از حوزههای مهمی است که متأسفانه کمتر به آن توجه میشود.
در این مطب در مورد ساکشن مرکزی دندانپزشکی و مزایای به کارگیری صحیح آن در مصارف کلینیکی بحث کردیم. همانطور که گفتیم در انتخاب سیستمهای آسپیراسیون مرکزی دندانپزشکی مهمترین نکتهای که باید مد نظر داشته باشید انتخاب از بین سیستمهای ساکشن خشک یا مرطوب خواهد بود.
به علاوه پس از آنکه تجهیزات مناسب حرفه خود را برگزیدید، بایستی توجهتان را به دیگر مسائل جانبی مانند نحوه پاکسازی و مراقبت از این سیستمها معطوف نمایید. این ابزارها بایستی روزانه ضدعفونی گردیده و به این ترتیب هرگونه آلایندهای که موجب انسداد و عدم کارکرد صحیح ساکشن میگردد، از محیط حذف گردد.
در نهایت شایان ذکر است که با مراجعه به فروشگاه مواد دندانپزشکی دنتیوا میتوانید انواع ابزارها و تجهیزات دندانپزشکی را متناسب با حرفه خود برگزیده و از شرایط خرید و قیمت هر یک از این محصولات اطلاع حاصل نمایید.
سیستم ساکشن دندانپزشکی یکی از مهمترین عناصر موجود در یونیت دندانپزشکی در نظر گرفته میشود.
کارکرد اصلی ساکشن مرکزی دندانپزشکی کاهش یا حذف احتمال آلودگی بین بیماران و دندانپزشک است. این تجهیزات ذرات میکروارگانیسم موجود را از محیط کار دندانپزشک خارج نموده و از گسترش بیماری و انتقال ذرات عفونی از دندانپزشک به بیمار و بالعکس جلوگیری مینمایند.
سیستم وکیوم معمولی توان خود را از داخل یونیت دندانپزشکی تامین میکند و به هیچ دستگاه دیگری نیاز ندارد. این سیستم معایب زیر را به همراه دارد:
- توان ضعیف و عملکرد بی ثبات ساکشن
- انسداد آسان
- احتمال اتمام ذخایر آب یا هوای فشرده دستگاه
- نداشتن شرایط لازم برای اقدامات جراحی
- احتمال آلایندگی ثانویه
به طور کلی دو نوع سیستم ساکشن در مصارف دندانپزشکی وجود دارد: ساکشن مرطوب و خشک.