بسیاری از افراد بدون اینکه متوجه شوند دندان قروچه می‌کنند. این اختلال می‌تواند در طول روز یا شب هنگام خواب رخ دهد. گاهی اوقات این مشکل در شب به قدری پرسروصداست که دیگران را از خواب بیدار می‌کند. این اختلال که به عنوان بروکسیسم نیز شناخته می‌شود، در صورت عدم توجه می‌تواند منجر به مشکلات بزرگ‌تری شود. زمانی که فشردن و ساییدن دندان‌ها به حالتی دائمی تبدیل می‌شود، باید برای درمان دندان قروچه سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. با این حال، بهتر است قبل از انجام کاری اطلاعات خود را در مورد دندان قروچه چیست افزایش دهید. با مقاله جدیدی از فروشگاه اینترنتی دنتیوا همراه ما باشید.
دندان قروچه چیست؟ جویدن در خواب نشانه چیست؟
دندان قروچه (Bruxism) عارضه‌ای است که در آن بیمار ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم می‌فشارد و می‌ساید. درحقیقت، فشار دادن دو ردیف بالایی و پایین دندان با ساییدن آنها همراه است. اگر فرد دندان قروچه دارد، ممکن است ناخواسته دندان‌هایش را در حالی که بیدار است یا هنگام خواب روی هم بفشارد یا به هم بساید. دندان قروچه در خواب به عنوان یک اختلال حرکتی طبقه بندی می‌شود.
افرادی که هنگام خواب دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات خواب اضافی مانند خروپف و مکث تنفسی (آپنه خواب) قرار دارند. در حالی که بروکسیسم خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد، اما در موارد مکرر و شدیدتر باعث مشکلات فک، سردرد، آسیب به دندان و سایر مسائل می‌شود. اگرچه علت قطعی بروکسیسم چیست هنوز مشخص نشده است، اما این اختلال اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- تنش، استرس، ناامیدی یا خشم
- داشتن شخصیت رقابتی، مضطرب یا پرخاشگر
- مشکلات مربوط به انتقال دهنده‌های عصبی مغز
- استفاده از برخی داروهای ضد افسردگی
- سابقه خانوادگی دندان قروچه
انواع Bruxism
فشردن و ساییدن دندان یک عادت بسیار رایج اما ناسالم است. همانطورکه قبل‌تر گفتیم، این اختلال بیشتر در هنگام خواب اتفاق میفتد، اما ممکن است در هنگام بیداری در زمان بلند کردن اجسام سنگین یا حتی رانندگی نیز رخ دهد. با این حال، انواع اصلی دندان قروچه عبارتند از:
دندان قروچه بیدار
فرد دندان‌هایش را در طول روز به هم می‌ساید. این نوع بروکسیسم به طور کلی با مشکلات عاطفی همراه است. فشردن دندان در بیداری زمانی رخ می‌دهد که فرد استرس و اضطراب دارد یا به شدت توسط عامل بیرونی از نظر عصبی تحریک شده است. این اختلال اغلب نیازی به درمان ندارد، زیرا احتمال تشخیص و توقف آن راحت‌تر از زمان خواب است. اگر بیمار بتواند استرس خود را در طول روز مدیریت کند، این مشکل به مرور کاهش پیدا می‌کند.
دندان قروچه خواب
اگر فرد هنگام خواب دندان‌هایش را می‌فشارد، آسیب بیشتری به دندان‌هایش وارد خواهد کرد. از آنجایی که او در زمان خواب متوجه بروکسیسم نمی‌شود، امکان کنترل آن را ندارد. فرد حتی متوجه نمی‌شود که فک و دندان‌هایش را در هنگام خواب چقدر محکم به هم فشار می‌دهد. نیروی ناشی از این اختلال در شب می‌تواند به هزار نیوتن برسد که در نتیجه باعث درد فک و مشکلات دندانی می‌شود.
علت دندان قروچه و بیماریهای مرتبط با آن
بسیاری از افراد به دلیل راه هوایی ناکافی از دندان قروچه رنج می‌برند. رابطه معنی داری بین فشردن دندان‌ها و مشکلات مربوط به راه هوایی وجود دارد. در این نوع موارد بروکسیسم اغلب به کمبود اکسیژن در هنگام خواب رخ می‌دهد؛ بنابراین این عارضه به اختلالات ناشی از خواب مربوط می‌شود.
یکی از دیگر شایع‌ترین مشکلات مرتبط با بروکسیسم، آپنه انسدادی خواب (OSA) است. فشردن دندان اغلب پس از یک دوره آپنه انسدادی خواب به عنوان بخشی از مکانیسم بقا برای باز کردن راه هوایی اتفاق میفتد. تقریباً یک چهارم افراد مبتلا به آپنه انسدادی نیز بروکسیسم را در خواب تجربه می‌کنند. سایر بیماریهای مرتبط با فشردن دندان‌ها در خواب عبارتند از:
- بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)
- خروپف مزمن
- صحبت کردن در خواب
- بیماریهای اعصاب (هانتینگتون یا پارکینسون)
- زوال عقل
- صرع
- اختلال کمبود توجه (ADD)
- بیش فعالی (ADHD)
علت دندان قروچه در خواب بزرگسالان
بروکسیسم در هنگام خواب در بزرگسالان عمدتاً ترکیبی از استرس روانی، اضطراب و بیماری است. افزایش سطح استرس و اضطراب می‌تواند منجر به افزایش فعالیت عضلانی در طول خواب شود و باعث فشردن و ساییدن غیرارادی دندان‌ها شود. عوامل مرتبط به دندان‌ها شامل هم ترازی غیر طبیعی بایت (جفت نشدن دو ردیف دندان بالایی و پایینی)، نداشتن دندان و کج بودن دندان نیز در ایجاد این اختلال موثر هستند.
عوامل مربوط به سبک زندگی مانند مصرف کافئین، الکل و تنباکو نیز در دندان قروچه تاثیرگذار هستند. داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و ضد روانپریشی نیز عوارضی به همراه دارند که فشردن دندان‌ها در خواب یکی از آنهاست. از طرفی، فشردن و ساییدن دندان می‌تواند ارثی باشد. اگر اعضای دیگر خانواده شما این عارضه را تجربه کرده باشند، احتمال ابتلای شما به آن نیز بالاست. بزرگسالانی که بروکسیسم آنها در کودکی برطرف نشده است، به احتمال زیاد با مشکلات دندانی، آپنه خواب و مشکلات قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند.
علت دندان قروچه کودکان در خواب
فشردن و ساییدن دندان در کودکان خردسال شایع است و تا 40 درصد آن را تجربه می‌کنند. این مشکل در کودکان به خصوص در زمان رشد دندان‌های جدید رخ می‌دهد. از آنجایی که دندان‌ها و فک در دوران کودکی خیلی سریع رشد می‌کنند، فشردن دندان در خواب بدون ایجاد آسیب معمولاً خود به خود از بین می‌رود. با این حال، موارد طولانی مدت دندان قروچه در دوران کودکی را می‌توان با تنفس دهانی و مشکلات راه هوایی یا وضعیت زبان مرتبط دانست.
ساییدن دندان‌ها در کودکان اغلب با اختلال تنفسی خواب (SDB) مرتبط است. علائم مرتبط با اختلال تنفسی خواب می‌توانند شامل خروپف، خواب آلودگی در طول روز، ادرار کردن در زمان خواب، سیاهی زیر چشم و مشکلات رفتاری باشند. اگر بروکسیسم در کودکان به مرور زمان درمان نشود، منجر به آپنه خواب می‌شود. برخی از بیماران حتی دچار عوارض قلبی می‌شوند که در بزرگسالی بدتر خواهد شد. به این دلایل، توصیه نمی‌کنیم که صبر کنید تا اختلال فشردن و ساییدن دندان در کودک خوب شود. بهتر است با مشاهده علائم سریعاً به نزد به دندانپزشک بروید.
علائم دندان قروچه
ساییدن یا فشردن دندان‌ها به صورت ناخودآگاه همراه با صدا به ویژه در شب علامت اصلی بروکسیسم است. با این حال، اگر این عارضه ادامه‌دار باشد، علائم زیر را نشان می‌دهد:
- دندان‌های ساییده شده (صاف شدن لبه دندان‌ها)
- شکسته شدن، ترک خوردن و شل شدن دندان
- درد یا ناراحتی (شبیه گوش درد)
- حساس شدن لثه و دندان در زمان خوردن غذا
- انقباض عضلات صورت و فک
- آسیب دیدن مینای دندان (آشکار شدن عاج دندان)
- تورفتگی‌های زبان
- دررفتگی فک
- علائم جویدن در قسمت داخلی گونه
در حالی که افراد مبتلا به دندان قروچه در هنگام خواب ممکن است از فشردن یا ساییدن دندان‌های خود آگاه نباشند، افرادی که در نزدیکی آنها می‌خوابند ممکن است صدای ناشی از این اختلال را بشنوند. این صدا خود به تنهایی یک علامت مهم در ابتدا به این مشکل است.
تشخیص دندان قروچه
فشردن و ساییدن دندان‌ها اغلب در طول معاینه معمول دندانپزشکی تشخیص داده می‌شود. معاینه دهان و دندان شما می‌تواند نشان دهد که آیا دندان قروچه دارید یا خیر. مینای دندان فرسوده یا دندان‌های آسیب دیده نشانه‌های رایج این اختلال هستند. دندانپزشکان می‌توانند بروکسیسم را با پرسیدن اینکه آیا تا به حال درد فک یا دندان داشته‌اید یا خیر تشخیص دهند.
افرادی که شب‌ها دندان‌هایشان را روی هم می‌سایند، بعد از بیدار شدن خواب اغلب از مشکلاتی مانند درد فک، سردرد یا گوش درد شکایت دارند. التهاب لثه یا حساسیت دندان نیز ممکن است باعث درد شود. اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی می‌تواند در طول زمان رخ دهد و باعث قفل شدن یا کلیک شدن مفصل یا کاهش حرکت فک شود. پس مهم است تمامی تجربیات خود را با دندانپزشک در میان بگذارید.
درمان دندان قروچه
پس از تأیید ابتلای فرد به این اختلال، برنامه درمانی بر اساس علت اصلی تعیین می‌شود. اگر بیمار از بروکسیسم در خواب رنج می‌برد، دندانپزشک ممکن است محافظ دندان (نایت گارد) را برای محافظت از دندان‌هایش تجویز کند. همچنین یک شل کننده عضلانی تجویز خواهد شد که باید قبل از خواب مصرف شود. درمان افرادی که مکرراً در هنگام استرس فک‌های خود را می‌فشارند، اغلب بر کاهش استرس و مدیریت روانی متمرکز است. دندانپزشک ممکن است کارهای زیر را نیز به بیمار توصیه کند:
- معاینات منظم: مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند از آسیب طولانی مدت ناشی از بروکسیسم جلوگیری کند.
- مدیتیشن و یوگا: این تکنیک‌ها می‌توانند در تسکین استرس، اضطراب، افسردگی و حتی درد بسیار موثر باشند.
- ورزش کردن: پیاده روی ساده یا وزنه زدن باعث تولید اندورفین می‌شود که این موضوع مثبت اندیشی را تقویت می‌کند.
- گفتگو درمانی: حمایت از طریق درمانگر، مشاور توسط روانشناس یا صحبت کردن با یک دوست به کاهش اضطراب کمک می‌کند.
- خواب خوب: فاصله گرفتن از اخبار و رسانه‌های اجتماعی باعث آرامش خاطر و خواب خوب می‌شود.
درمان خانگی دندان قروچه در خواب بزرگسالان و کودکان
چندین راه حل کاربردی برای درمان بروکسیسم به صورت خانگی وجود دارند که در ادامه توضیح می‌دهیم:
- از مصرف الکل، نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی کافئین بالا و همچنین غذاهای تند و فست فودی خودداری کنید. همچنین سیگار کشیدن را کامل کنار بگذارید.
- هرگز مداد یا اشیاء غیرخوراکی را نجوید. از آدامس نیز اجتناب کنید، زیرا جویدن در طول روز ممکن است منجر به تحریک دندان قروچه غیرارادی در شب شود.
- هر زمان که احساس می‌کنید می‌خواهید دندان‌هایتان را بسایید (در زمان بیداری)، با نگه داشتن زبان خود بین دندان‌های بالا و پایین از این کار اجتناب کنید.
- قبل از خواب شبانه یک پارچه گرم و مرطوب روی گونه خود نزدیک نرمه گوش خود قرار دهید. این کار می‌تواند ماهیچه‌های منقبض فک را شل کند.
قرص برای درمان دندان قروچه
دنداپزشک معمولاً برای درمان بروکسیسم از دارو استفاده نمی‌کند؛ اما داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن شاید برای تسکین درد یا تورم ناشی از فشردن دندان‌ها تجویز شود. به طور کلی، برخی از داروها می‌توانند باعث تشدید مشکل شوند و نباید خودسرانه دارویی را مصرف کرد. برخی از متخصصان از تزریق بوتاکس برای درمان بروکسیسم استفاده می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که سم بوتولینوم می‌تواند عضلاتی در فک که باعث فشردن دندان‌ها می‌شود را به صورت موقتی فلج کند.
درمان دندان قروچه بزرگسالان در طب سنتی
داروهای گیاهی مانند ریشه سنبل الطیب و بابونه به دلیل اثرات آرام بخش برای کمک به کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب کاربرد دارند. برخی از تعالیم سنتی مانند آیورودا، استفاده از روغن کنجد گرم را برای ماساژ ناحیه فک برای کاهش تنش عضلانی پیشنهاد می‌کنند. همچنین استفاده از روغن اسطوخودوس روی پوست و مصرف زنجبیل و دارچین در غذا توصیه می‌شود.
کلام آخر
دندان قروچه که به عنوان بروکسیسم نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق میفتد که فرد دندان‌هایش د را به هم فشار می‌دهد و روی هم می‌ساید. این اختلال ممکن است در هنگام بیداری یا خواب رخ دهد. هنگامی که فرد در خواب دندان خود را می‌ساید، متوجه نمی‌شود که در حال انجام این کار است. علائم و اثرات بلند مدت آن بعدها آشکار می‌شوند. تأخیر در درمان می‌تواند مشکلاتی در دندان‌ها، عضلات و مفاصل فک شما ایجاد کنند. اگر با سردرد، درد فک یا گوش درد از خواب بیدار می‌شوید، به دندانپزشک مراجعه کنید.
