مواد ترمیمی
لوازم و ابزار ترمیمی
برای اینکه یک ترمیم موفق عمل کند، عمری طولانی داشته باشد و دچار ترکخوردگی یا شکستگی نشود قدمهای بسیاری باید درست برداشته شوند. شما حتی باید در انتخاب مواد دقیق عمل کنید، وگرنه یک کامپوزیت با خواص ناهماهنگ با موقعیت دندان تحت درمان نیز میتواند همهچیز را بیفایده کند! با این حال از مهمترین عواملی که روی ماندگاری ترمیمهای مستقیم اثر میگذارد استحکام بالای باندینگ است: موضوعی که در این مقاله از تیم مجلهٔ تخصصی سایت مواد و تجهیزات دندانپزشکی دنتیوا بهسراغ آن رفتهایم تا با بازشناسی روشهای بهبود چسبندگی متریال در ترمیمهای مستقیم دندان همراهیتان کنیم!
باندینگ درست در ترمیمهای مستقیم چه اهمیتی دارد؟
در یک توضیح ساده، ترمیمها انجام میشوند تا هم ظاهر ازدسترفتهٔ دندان را بازسازی کنند و هم عملکرد طبیعیاش را به آن بازگردانند؛ و اگر فرایند باندینگ بهدرستی انجام نشود، هیچکدام این هدفها عملی نخواهند شد: نه مواد ترمیمی در جای خود میمانند و نه میتوان به کارایی دوبارهٔ دندان امیدی داشت.
بدون یک چسبندگی قابل اعتماد و پایدار احتمال نشت مایعات دهانی یا ورود باکتریها به فضای بین ترمیم و دندان افزایش مییابد، چراکه لبهها بهطور کامل مهروموم نشدهاند. بهعلاوه توبولهای عاجی نیز مسدود نمیشوند که تهدیدی مستقیم برای پالپ دندان خواهد بود و آن را در برابر تغییرات دمایی، فشارهای محیط دهان، Microleakage و… آسیبپذیر میکند. اینگونه است که بیمار مدتی بعد بازمیگردد، آنهم با شکایت از درد تیز، التهاب و پوسیدگی دوبارهٔ دندانی که یک بار بهدرستی ترمیم نشده!
ورای اینها، باندینگ نادرست بر توزیع تنشها و استرسهای ناشی از جویدن نیز اثر منفی دارد: موردی که مدتی بعد خود را بهشکل شکستن دندان یا ترمیم نشان میدهد و فرد را گرفتار درمان مجدد میکند!
روشهای بهبود چسبندگی متریال در ترمیمهای مستقیم دندان
همهچیز به این برمیگردد که چطور محیط درمان را خشک و پاک نگه دارید، چطور سطح دندان را آمادهٔ دریافت مواد ترمیمی کنید و از چه تکنیکهایی برای این کار استفاده نمایید. در حقیقت تمام بار یک باندینگ بهینه بر دوش همین چند مرحله است که در ادامه هرچه بیشتر با آنها خواهیم شد:
ایزوله کردن ناحیهٔ درمان از آلودگیهای رطوبتی
وقتی از رزین کامپوزیت برای بازسازی دندان استفاده میکنید و یا حتی در هنگام انجام فرایند اچینگ، باید حواستان به رطوبت دهان باشد: بزاق، خون یا آبی که در عملکرد مونومرهای آبگریز اخلال ایجاد میکنند، جلوی تشکیل لایهٔ هیبرید را میگیرند و نتیجتاً پیوند ضعیفی را سبب میشوند که کاملاً مستعد ریزنشت است.
بر همین اساس توصیه میشود که بهکارگیری رابردم را فراموش نکنید، چراکه این سد لاستیکی قدرتمندترین مانع در برابر رطوبت است و دید و دسترسی شما را نیز ارتقا میدهد. با این حال ممکن است محل ترمیم بهگونهای باشد که نتوان از رابردم استفاده کرد. در چنین شرایطی ابزارها و موادی نظیر رول پنبه یا خشککنندههای شیمیایی موضعی به کمکتان خواهند آمد تا به محیطی خشک و تمیز دست پیدا کنید و یک گام به چسبندگی بهینهٔ متریال نزدیکتر شوید.
اچ کردن سطح دندان
تراشیدن دندان را که به پایان میبرید، نوبت به ایجاد زبری و خلل و فرجی در سطح مینا و عاج میرسد که موفقیت مراحل بعدی باندینگ را تضمین میکنند؛ یعنی به لطف این مرحله است که رزینهای باندینگ میتوانند در منافذ ایجادشده و فیبرهای کلاژن ساختار دنتین نفوذ کنند و یک پیوند مکانیکی قدرتمند میان دندان و مواد ترمیمی بهوجود آورند.
برای این کار از اسید فسفریک استفاده میشود. ساختار مینا معدنیست و متراکم، بنابراین برای آنکه به بهترین سطح تماس برای بهینهتر شدن چسبندگی مواد دست یابید، باید آن را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه با این ماده در غلظت ۳۵ یا ۳۷ درصد اچ کنید. عاج اما توبولهایی دارد پر از مایع و محتوای آلی. به همین دلیل اگر بهدرستی اچ نشود، بسیار مستعد ایجاد حساسیتهای ثانویه خواهد بود. بر این اساس آن را با غلظت پایینتری از اسید فسفریک (۱۵ یا ۲۰ درصد) اچ میکنند تا لایهٔ اسمیر شکلگرفته بررویش از میان برود و بافتار کلاژنی آن و فرصت یک باندینگ عالی حفظ گردد.
بهطور کلی این ماده به دو شکل به بازار عرضه میشود که جدول زیر شامل آشنایی کوتاهی با آنهاست:
|
نوع |
کاربرد |
توضیح |
|---|---|---|
|
مایع (Conditioner) |
|
این شکل اسید اچ امروزه کاربرد کمتری دارد. |
|
اچینگ دقیق مینا و عاج |
|
اِعمال پرایمر
حال که سطح دندان متخلخل و شبکهٔ کلاژنهای عاج نمایان شدهاست، به مادهٔ واسطی نیاز است که هم بتواند میان این فیبرها نفوذ کند و هم سطحی مناسب نفوذ رزین باندینگ بهوجود آورد و این ماده چیزی نیست جز پرایمر. اساساً پرایمرها با انواع مواد ترمیمی سازگاری دارند؛ آنها آلایندههای سطح دندان را خنثی میکنند و از طریق پیوند عمیقی که با ساختار دندان ایجاد مینمایند، چسبندگی متریال و طول عمر ترمیم را بهشکل قابل توجهی افزایش میدهند.
در دندانپزشکی از انواع این ماده در شرایط مختلف استفاده میشود، اما نوع رزینی آن است که در ترمیمهای مستقیم دندان کاربرد بیشتری دارد: پرایمری دارای مونومرهای آبدوست که پس از اِعمال باید آن را خشک کنید تا برای دریافت باندینگ آماده شود.
اجرای درست باندینگ
آخرین گامی که درست پیش از قراردهی مادهٔ ترمیمی برروی دندان برمیدارید، استفاده از باندینگ یا همان Adhesive Resin است: مادهای آبگریز که با پیوستن به پرایمر یک شبکهٔ پلیمری تشکیل میدهد، توبولهای عاجی را مهروموم میکند و مقدمات بهوجود آمدن یک پیوند قدرتمند میان دندان و ترمیم را فراهم میآورد.
باندینگها بهطور کلی یا از نوع Unfilled هستند یا Filled. نمونههای بدون فیلر زودتر به بازار عرضه شدهاند، غلظت پایینی دارند و ضخامت نهایی کمی نیز ایجاد میکنند. باندینگهای فیلردار که حاوی ذرات سیلیکا، شیشه و… هستند، نوع جدیدتر و بهینهتری به حساب میآیند که لایهٔ پیوندی ضخیمتری بهوجود میآورند. از همین طریق نیز هست که میتوانند موجب کاهش استرس ناشی از انقباض کامپوزیت شوند و خواص مکانیکی و مقاومت سایشی باند را افزایش دهند.
نکتهٔ مهم دربارهٔ این مرحله توجه به سه مورد زیر است:
۱. مواد باندینگ باید با استفاده از براش و بهاندازهٔ مدتزمان اعلامشده توسط سازنده برروی دندان مالیده شوند.
۲. وقتی اِعمال باند به پایان رسید، یک جریان هوای ملایم یا قوی و سریع برای تبخیر رطوبت باقیمانده لازم است.
۳. کیورینگ باید بهدرستی و مطابق با دستورالعمل ارائهشده بههمراه مادهٔ باندینگ صورت گیرد.
هرگونه اشتباهی در انجام این موارد تأثیری مستقیم بر تضعیف چسبندگی متریال در ترمیمها دارد و احتمال شکست درمان را افزایش میدهد.
دنتیوا که عرضهکنندهٔ انواع محصولات دندانپزشکی تولیدشده توسط برندهای برتر ایران و جهان است، بهترین مواد باندینگ موجود در بازار را با تضمین اصالت کالا و ضمانت مرجوعی ۷ روزه به فروش میرساند. ما انواع پرایمرها و اچنتهای موردنیاز شما در مطبهای دندانپزشکی را نیز موجود داریم و آنها را با قیمتی مناسبتر از سایر مراجع اینترنتی فعال در این زمینه به دستتان میرسانیم!
کنترل انقباض کامپوزیت
یکی از مواردی که بر استحکام پیوند اثر میگذارد Shrinkage کامپوزیت در مسیر سفت شدن آن است: تغییر حجمی که باید تحت کنترل باشد، وگرنه موجب بیفایده شدن درمان و از دست رفتن ترمیم میشود.
برای مهار انقباض کامپوزیت و کاهش خطر C-Factor اولین راه اعمال این ماده بهصورت لایههای نازک حداکثر ۲ میلیمتری و هر بار کیور کردن آنهاست. مایل بودن این لایهها نیز بر این مورد اثر دارد.
بهعلاوه پیشنهاد میشود که از کامپوزیتهایی با ویسکوزیته و فیلر بالا برای ترمیم استفاده شود، چراکه این مواد بهطور کلی انقباض کمتری را تجربه میکنند.
آشنایی با سیستمهای مختلف باندینگ
حال که با روشهای بهبود چسبندگی متریال در ترمیمهای مستقیم دندان آشنا شدیم، کمی صحبت درمورد سیستمهای مختلف باندینگ خالی از لطف نیست: تکنیکهایی که برای مدیریت لایهٔ اسمیر و فرایند اچینگ دندان وجود دارند و هرکدام در موقعیتهای خاص خود بهکار میآیند. جدول پیشِرو، هم معرفی کوتاهی از این سیستمهاست و هم مقایسهای کاربردی میان آنها:
|
رویکرد درمانی |
نسلهای باندینگ |
شیوهٔ اجرا |
زمان کاربرد |
|---|---|---|---|
|
اچ و شستوشو (Total-Etch) |
|
در این سیستم هم عاج و هم مینا با اسید فسفریک اچ میشوند. سپس اسید شسته میشود و نوبت به اعمال پرایمر و باند بهصورت جداگانه یا همزمان (تکبطری) میرسد. |
|
|
سلف اچ (Self-Etch) |
|
در این تکنیک اچینگ و شستوشو وجود ندارد، بلکه مواد باندینگ (پرایمر و باند) خود دارای مونومرهای اسیدی ملایمیاند که پیش از ایجاد چسبندگی، سطح عاج را مختلخل میکند. |
|
|
سلکتیو اچ (Selective-Etch) |
نسل ۷ و ۸ (باندینگهای تکمرحلهای و یونیورسال؛ مناسب برای همهٔ تکنیکها) |
این سیستم ترکیبی از دو تکنیک دیگر است؛ یعنی مراحل اچینگ و شستوشو برای مینا طی میشود، اما عاج بهصورت سلف اچ رها میشود. |
|
جمعبندی
تمرکز این مطلب برروی شناخت روشهای بهبود چسبندگی متریال در ترمیمهای مستقیم دندان بود: ایزولاسیون محیط، اچینگ، پرایمینگ، باندینگ و کنترل انقباض کامپوزیت که در کنار هم یک درمان موفق و پردوام را میسازند. همچنین مرور کوتاهی نیز داشتیم بر سیستمهای مختلف باندینگ و اینکه هرکدام چه ویژگیهایی دارند. نکتهٔ مهم این است که علاوهبر اجرای صحیح، استفاده از مواد دندانپزشکی باکیفیت نیز تأثیر بسزایی بر دستیابی به یک پیوند قدرتمند و قابل اعتماد دارد و همانطور که اشاره شد، دنتیوا آماده است تا بهترین محصولات باندینگ از برترین برندهای داخلی و خارجی را با اصالتی تضمینشده، قیمتی مناسب و یک گواهی مرجوعی ۷ روزه به دست دندانپزشکان گرامی برساند. مزیت دیگر خرید از وبسایت ما تحویل فوری کالاست: شما میتوانید همین امروز سفارش خود را ثبت کنید و همین امروز هم آن را دریافت نمایید، چه ساکن تهران باشید و چه شهرستان!
