مواد ترمیمی
لوازم و ابزار ترمیمی
اینکه بسیاری از درمان‌های ترمیمی و پروتزی سرانجام موفقی داشته باشند تقریباً به‌طور کامل به یک قالبگیری درست بستگی دارد؛ و یک قالبگیری درست هم به اینکه از چه موادی استفاده کرده باشید! به همین دلیل هم هست که A-Siliconeها و C-Siliconeها این‌همه شناخته‌شده و پرکاربرد هستند: آنها دقیق‌ترین موادی‌اند که می‌توانید برای دستیابی به قالب‌های دهانی و دندانی پیدا کنید. با این حال هرکدام از این مواد الاستومری نقاط ضعف و قوت خود را دارند، از خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی برخوردار می‌باشند و برای کاربردهای متفاوتی نیز مناسب‌اند. بر همین اساس، این مقاله از مجلهٔ تخصصی وب‌سایت دنتیوا را به بیان تفاوت ست‌های قالبگیری A-سیلیکون و C-سیلیکون اختصاص داده‌ایم تا تصمیم‌گیری در رابطه با اینکه بهتر است کدام‌یک از آنها را برای مطب خود تهیه کنید برایتان آسان‌تر شود. همراه ما باشید.
تاریخچهٔ به‌کارگیری مواد سیلیکونی برای ثبت قالب‌های دندانی
درحالی‌که در قرن هجدهم موم تنها گزینهٔ قابل استفاده به‌عنوان مادهٔ قالبگیری بود، در اواسط قرن بیستم الاستومرها پا به میدان گذاشتند و همه‌چیز را دگرگون کردند؛ آنها خاصیت ارتجاعی بسیار خوبی داشتند، انعطاف‌پذیر بودند و از پس تحمل خم شدن و کشیده شدن‌ها برمی‌آمدند. اندکی بعد بود که نخست سروکلهٔ سیلیکون‌های تراکمی پیدا شد: سیلیکون‌های نسل اول که علاوه‌بر دقت بالا در ثبت جزئیات، در برابر پارگی مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دادند. با وجود این، نقصان‌هایی داشتند که به‌منظور رفع آنها بود که در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی سیلیکون‌های افزایشی به بازار معرفی شدند: استاندارد طلایی مواد قالبگیری دندانپزشکی که هنوز هم در حفظ ثبات ابعادی حرف اول را می‌زنند.
مختصری دربارهٔ A-سیلیکون‌ها و C-سیلیکون‌ها
اساساً این مواد سیلیکونی بسیار بی‌آزارند؛ یعنی برخلاف نمونه‌های قدیمی‌تر، طعم‌وبوی زننده‌ای ندارند و واکنش منفی‌ای در بیماران برنمی‌انگیزند. آنها هردو استاد بازسازی دقیق ساختارهای دهانی و دندانی هستند و در ویسکوزیته‌های مختلفی به‌صورت دوجزئی عرضه می‌شوند. به‌علاوه زمان گیرش (Setting Time) مطلوب‌تری نسبت‌به دیگر مواد قالبگیری دارند و سریع‌تر سفت می‌شوند. دربارهٔ هرکدام از این سیلیکون‌های تراکمی و افزایشی جزئیات دیگری نیز وجود دارد که در ادامه آمده‌اند:
سیلیکون‌های تراکمی یا C-Siliconeها
این مواد قالبگیری دندانپزشکی اساساً به چند نام شناخته می‌شوند: Condensation silicone که به تراکمی بودن فرایند پلیمریزاسیون آنها اشاره دارد یا سیلیکون‌های RTV که نشانه‌ای از سفت شدنشان در دمای اتاق است. C-سیلیکون‌ها موادی مقرون‌به‌صرفه‌اند و بسیار بیشتر از ترکیبات پلی‌سولفیدی میتوان روی استحکام و سختی‌شان حساب کرد؛ یعنی با وجود اینکه دارای درصدی انقباض یا Shrinkage هستند، به لطف الاستیسیتهٔ بالایی که دارند در حفظ شکل ثبت‌شده حتی در هنگام جداسازی قالب از لبه‌ها و زیربرش‌ها بسیار خوب عمل می‌کنند و دچار پارگی یا تغییر شکل نمی‌شوند. آنها با قرارگیری روی دندان‌ها هیچ‌گونه لکه‌ای به جا نمی‌گذارند و به‌طور کلی، از آنجایی که به‌نسبت A-سیلیکون‌ها تراکم بیشتری دارند و دقت کمتری، بیشتر برای برداشتن قالب‌های اولیه و مواردی که نیاز به ثبت جزئیات بسیار بالا ندارند مورد استفاده قرار می‌گیرند. ازجملهٔ این کاربردها عبارت‌اند از:
- قالبگیری دندان مصنوعی (دنچرهای کامل یا پارسیل)
- قالبگیری کست‌های تشخیصی
- قالبگیری تری‌های اختصاصی
- ماتریکس ترمیم‌های مستقیم یا غیرمستقیم
- و…
سیلیکون‌های افزایشی یا A-Siliconeها
این دسته از سیلیکون‌های دندانپزشکی قیمت بیشتری نسبت‌به C-Siliconeها دارند و به تبع از خواص بهتری نیز برخوردارند. مثلاً میتوان مدعی شد که A-سیلیکون‌ها تقریباً انقباضی ندارند و پس از کامل شدن فرایند پلیمریزاسیون همان شکلی که به خود گرفته‌اند را به‌طور کامل و دقیق، با همان ابعاد و جزئیات اولیه، حفظ می‌کنند. آنها همچنین در بازتولید تمام خطوط و شیارهای بافتار و ساختارهای داخل دهانی دقتی بی‌نظیر و میکرونی دارند و از آنجایی که در فرمولاسیون‌های مختلفی عرضه می‌شوند، دارای Setting Time و Working Timeهای متفاوتی (Fast & Regular)هستند و در نتیجه با انواع نیازهای بالینی سازگارترند. سیلیکون‌های افزایشی یا Addition silicones که به‌صورت اختصاری VPS نیز نامیده می‌شوند، چراکه برپایهٔ وینیل پلی‌سیلوکسان‌اند، دارای کاربردهای گسترده‌ای در دندانپزشکی هستند که از بین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثبت بایت، اکلوژن و روابط فکی
- قالبگیری برای ساخت پروتزهای متصل به ایمپلنت
- قالبگیری پروتزهای ثابت (کراون‌ها، بریج‌ها، اینله، آنله و…)
- قالبگیری چند واحد دندانی به‌صورت هم‌زمان
- و…
تفاوت ست‌های قالبگیری A-سیلیکون و C-سیلیکون
در بازار امروز محصولات دندانپزشکی سیلیکون‌های تراکمی و افزایشی معمولاً به‌صورت ست‌هایی شامل Putty, Wash و کاتالیست عرضه می‌شوند. برای نمونه باید از ست قالبگیری C-سیلیکون Speedex برند کلتن و ست قالبگیری A-سیلیکون Hydro Flow برند دی‌تک نام برد که از بهترین‌های نوع خود هستند و اگر به‌دنبال تهیهٔ هرکدام از آنها هستید، می‌توانید روی فروشگاه مواد و تجهیزات دندانپزشکی دنتیوا حساب کنید، چراکه در سایت دنتیوا انواع مواد و تجهیزات دندانپزشکی تولیدشده توسط کمپانی‌های برتر سراسر جهان را با تضمین اصالت کالا، گواهی مرجوعی 7 روزه و ارسال در سریع‌ترین زمان ممکن به‌دستتان خواهیم رساند! با این‌همه بهتر است پیش از خرید آنها یا هر محصول ای سیلیکون و سی سیلیکون دیگری، وجود تفاوت‌های زیر را مدنظر داشته باشید:
ثبات ابعادی کمتر در مقابل ثبات ابعادی بیشتر
همه‌چیز به فرایند پلیمریزاسیون برمی‌گردد که بزرگ‌ترین تفاوت بین C-Siliconeها و A-Siliconeهاست: در طی این فرایند است که سیلیکون‌های تراکمی یک محصول جانبی (معمولاً الکل) آزاد می‌کنند و افزایشی‌ها هیچ‌چیز! همین هم موجب می‌شود که C-سیلیکون‌ها درصدی انقباض را تجربه کنند و اساساً ثبات ابعادی کمتری داشته باشند. این احتمالاً اشکالی نیست که چندان توی ذوق بزند، اما اگر در درمان موردنظر به ثبت جزئیات با دقت میکرونی نیاز داشته باشید، نمی‌توانید از ست‌های تراکمی استفاده کنید و باید به‌سراغ A-سیلیکون‌ها بروید.
ماندگاری کمتر در مقابل ماندگاری بیشتر
به همان دلیلی که ذکر شد، سیلیکون‌های افزایشی در حفظ قالب برداشته‌شده نیز بهتر از C-Siliconeها عمل می‌کنند. یعنی اگر می‌خواهید در عرض ۳۰ تا ۶۰ دقیقه یک کست گچی تهیه کنید، می‌توانید از ست‌های تراکمی استفاده کنید، اما برای نگه داشتن قالب به مدت چند هفته و فرستادن آن به لابراتوار جهت انجام کارهای دقیق‌تر و پیچیده‌تر تنها میتوان روی A-Siliconeها حساب کرد که منقبض نمی‌شوند و می‌توانند جزئیات به‌دست‌آمده را بدون تغییر نگه دارند.
آب‌گریزی در مقابل آب‌دوستی
در ابتدا این تفاوت وجود نداشت و هردو این ست‌ها شامل موادی هیدروفوبیک بودند. تا اینکه بعدتر فرمولاسیون سیلیکون‌های افزایشی با سورفکتانت‌ها بهینه‌سازی شد؛ و در نتیجه تحمل رطوبت محیط داخل دهان را پیدا کردند و توانستند تحت چنین شرایطی نیز از پس بازتولید دقیق خطوط و شیارها برآیند. C-سیلیکون‌ها اما هنوز هم به یک فضای خشک و ایزوله‌شده از خون و بزاق نیاز دارند تا بتوانند قالبی دقیق ثبت کنند. و البته که آماده‌سازی چنین فضایی کمی وقت‌گیرتر است و زحمت بیشتری برای دندان‌پزشک ایجاد می‌کند.
اختلاط دستی در مقابل اختلاط خودکار
دربارهٔ ست‌های تراکمی باید به زحمت درآمیختن مادهٔ قالبگیری و کاتالیزور به‌صورت دستی نیز اشاره کرد: کاری که اگر به‌درستی و با دُز و نسبت دقیق انجام نشود، موجب ناهمگنی در خمیر به‌دست‌آمده و کم شدن دقت قالب نهایی خواهد شد. در نقطهٔ مقابل A-Siliconeها هستند که به‌صورت کارتریج‌های اتومیکس عرضه می‌شوند. در این مخزن‌ها هم مادهٔ لایت بادی وجود دارد و هم کاتالیست که با فشردن انتهای کارتریج با یکدیگر مخلوط و از طریق Mixing Tip خارج می‌شوند. این‌چنین است که احتمال خطای انسانی به صفر می‌رسد. به‌علاوه سرعت کار دندان‌پزشک هم بهبود می‌یابد.
اختلاط با دستکش در مقابل اختلاط بدون دستکش
یک تفاوت دیگر میان ست‌های C-سیلیکون و A-سیلیکون در مادهٔ کاتالیزور آن‌هاست. برای فعال شدن سیلیکون‌های افزایشی از پلاتین استفاده می‌شود: ماده‌ای که با گوگرد درون ساختار دستکش‌های لاتکس واکنش منفی خواهد داد و موجب اختلال در فرایند پلیمریزاسیون خواهد شد. در نتیجه دندان‌پزشک نباید در هنگام اختلاط پوتی A-Silicone از دستکش استفاده کند و یا مجبور است به‌سراغ دستکش‌های مخصوص برود. این چالش اما دربارهٔ C-Siliconeها وجود ندارد، چراکه در کاتالیزور آنها قلع هست که هیچ واکنشی با لاتکس نمی‌دهد.
دومرحله‌ای در مقابل تک‌مرحله‌ای
وقتی به مرحلهٔ قالبگیری می‌رسیم، یک تفاوت عمدهٔ دیگر میان سیلیکون‌های تراکمی و افزایشی آشکار می‌شود. به‌طور کلی در کار با C-سیلیکون‌ها باید در ابتدا یک قالب اولیه با استفاده از پوتی گرفته شود و دقایقی بعد ثبت جزئیات از طریق افزودن واش به آن انجام گردد. اما قالبگیری با A-سیلیکون‌ها این دردسرها را ندارد و میتوان پوتی و واش را یکباره و در یک مرحله به‌کار برد.
جمع‌بندی
این مقاله اشاره‌ای مختصر داشت به ویژگی‌ها، مزایا، معایب و چند تفاوت میان ست‌های قالبگیری A-سیلیکون و C-سیلیکون. با مطالعهٔ آن دانستیم که هر دو نوع این مواد برای کدام کاربردهای بالینی مناسب‌ترند و بهتر است به چه روش‌هایی مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین به هرکدام از آنها که در مطب خود نیاز داشتید، می‌توانید به دنتیوا برای خریدش اعتماد کنید! این فروشگاه انواع مواد قالبگیری، مواد ترمیمی، مواد اندو و تجهیزات و محصولات دندانپزشکی را با قیمتی مناسب‌تر از وب‌سایت‌های دیگر، اصالتی تضمین‌شده و گواهی مرجوعی 7 روزه عرضه می‌کند. به‌علاوه ما گزینه‌های مختلفی جهت انتخاب شیوهٔ ارسال کالا پیشِ‌روی مشتریان گرامی خود قرار داده‌ایم تا حتی بتوانند محصول خود را در همان روز ثبت سفارش تحویل بگیرند: فرقی نمی‌کند که ساکن تهران باشند یا شهرستان!
